Objawienie Pańskie Epifania
Pokłon Trzech Mędrców przed nowonarodzonym Jezusem (Adoración de los Reyes Magos, pędzla Bartoloméa Murillo ; Muzeum w Toledo ).
Dzień	6 stycznia - Kościół katolicki 6/ 19 stycznia - Cerkiew prawosławna
Typ święta	chrześcijańskie
Religie	katolicyzm , prawosławie i część wyznań protestanckich
Upamiętnia	objawienie się Boga całemu światu oraz Trzech Mędrców (Magów), którzy udali się do Betlejem , aby oddać pokłon narodzonemu Jezusowi Chrystusowi
Inne nazwy	święto Trzech Króli (potocznie w kat.) Epifania (praw., synonim Teofanii , prot.)
Podobne święta	Chrzest Pański Jordan

Podróż Magów, James Tissot .

Objawienie Pańskie, Epifania ( gr. επιφάνεια epifaneia; objawienie, ukazanie się) – chrześcijańskie święto mające uczcić: objawienie się Boga człowiekowi ( teofania ), obecność Boga w historii człowieka, a także uzdolnienie człowieka do rozumowego poznania Boga. Symbolem święta jest historia opisana w Ewangelii Mateusza ^[1], według której Mędrcy ze Wschodu przybyli do Betlejem , aby oddać pokłon Jezusowi .

Dzień obchodów

Objawienie Pańskie w Kościele katolickim obchodzone 6 stycznia , natomiast w Kościele prawosławnym 6/19 stycznia^[2], tj. 6 stycznia wg prawosławnej liturgii posługującej się kalendarzem juliańskim , a 19 stycznia wg obowiązującego kalendarza gregoriańskiego .

W Polsce

W tradycji polskiej , ale nie tylko^[3], Objawienie Pańskie nazywane jest potocznie świętem Trzech Króli.
W powojennej Polsce , było dniem wolnym od pracy do 16 listopada 1960 roku. Zostało zniesione ustawą Sejmu PRL-u ^[4]. Od września 2010 roku trwają prace legislacyjne nad ponownym przywróceniem dnia wolnego. Odpowiednią ustawę uchwalił Sejm RP przy okazji zmiany Kodeksu pracy^[5]. Obecnie ustawa oczekuje na przyjęcie przez Senat i podpisanie przez Prezydenta oraz ogłoszenie w Dzienniku Ustaw i wejście w życie.

Na podstawie rozporządzenia Ministrów Pracy i Polityki Socjalnej oraz Edukacji Narodowej , opublikowanego w Dz.U. , osoby należące do kościołów i innych związków wyznaniowych (niż katolickie), w celu obchodzenia świąt religijnych nie będących dniami ustawowo wolnymi od pracy, mają prawo do zwolnień od pracy lub nauki^[6].

Na świecie

Święto jest również dniem wolnym od pracy m.in. w trzech landach niemieckich (w Badenii-Wirtembergii , Bawarii i Saksonii-Anhalt ), Austrii , Grecji , Hiszpanii , Słowacji , Szwajcarii , Włoszech , Szwecji i Finlandii .

Historia święta

Objawienie Pańskie należy do pierwszych świąt, które uświęcił Kościół . W pierwszych wiekach chrześcijaństwa święto to wyznaczało początek roku liturgicznego . W Kościele wschodnim znane już było w III wieku , natomiast w Kościele obrządku zachodniego obchodzić je zaczęto od schyłku IV wieku .

We wczesnym chrześcijaństwie dzień ten obchodzony był jako święto Bożego Narodzenia : w Apostolskim Kościele Ormiańskim jest tak do dzisiaj; w Cerkwi prawosławnej jest to Wigilia święta Narodzenia Chrystusa wg prawosławnej liturgii (24 grudnia/6 stycznia)^[7]. Była więc to rocznica objawienia się Boga całemu światu (Objawienie Pańskie).

Po Konstantynie (zm. 337) Boże Narodzenie utożsamiono ze świętem narodzin Niezwyciężonego Słońca obchodzonym w najkrótszy dzień roku (21-22 grudnia), a dzień 6 stycznia stał się na zachodzie obecnym świętem „ Trzech Króli ”, które interpretuje się, jako objawienie się Boga ludom nieżydowskim, pogańskim , reprezentowanym przez Mędrców ze wschodu.

Kościół wschodni łączył święto „Trzech Króli” z Bożym Narodzeniem, obchodzonym jednocześnie, jako wielkie święto Epifanii , natomiast w Kościele łacińskim Trzech Króli było i jest świętem niezależnym od Bożego Narodzenia.

Symbolika

Według chrześcijan Objawienie Pańskie ma swoją symbolikę: jest pokłonem zarówno części świata pogan, jak i ludzi z różnych warstw społecznych oraz narodowych w ogóle (stąd dużo późniejsze przedstawienie Mędrców (Magów), jako trzech osób, z których jedna jest czarna, druga młoda, a trzecia stara, przed Bogiem Wcielonym. Wśród takiej rodziny ludzkiej narodził się Chrystus ze swą zbawczą misją, a ona w swych przedstawicielach przybyła z różnych stron, aby złożyć mu hołd. Dlatego w tradycji chrześcijańskiej jeden z magów jest czarnoskóry (od XIV w.). Uniwersalność zbawienia, ponad wszelkimi podziałami, zaakcentowana jest poprzez samą nazwę święta i jego wysoką rangę w Kościele powszechnym .

Katolicyzm

Objawienia Pańskie w Kościele katolickim ma rangę uroczystości liturgicznej .

Zwyczaje

Zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła wykształcił się na przełomie wieków XV i XVI wieku . Poświęcanym kadzidłem, którym była żywica z jałowca, okadzano domy i obejście, co miało znaczenie symbolicznego zabezpieczenia go przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi. Po uroczystym obiedzie podawano ciasto z migdałem. Ten, kto go odnalazł w swoim kawałku, zostawał "królem migdałowym". Znany był też zwyczaj chodzenia dzieci z gwiazdą, które pukając do domów, otrzymywały rogale, zwane "szczodrakami". Śpiewano przy tym kolędy o Trzech Królach. Przy kościołach stały stragany, sprzedawano kadzidło i kredę.

Od XVIII wieku upowszechnił się także zwyczaj święcenia kredy, którą zwyczajowo w święto Trzech Króli na drzwiach wejściowych w wielu domach katolickich pisano litery: K+M+B oraz datę bieżącego roku. Zwyczaj ten, znany również w czasach obecnych, jest błędną interpretacją łacińskiej inskrypcji CMB Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi), choć święty Augustyn tłumaczy je jako Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu). Legenda o "trzech królach" pojawiła się w średniowieczu , stąd przyjęło się błędne odczytywanie tych liter jako imion Mędrców.

Epifania - powrót diakonów znad rzeki San ( Sanok , 19 stycznia 2010.

Prawosławie

Objawienie Pańskie w tradycji prawosławnej znane jest bardziej pod nazwą Epifanii i jest jednym z 12 głównych świąt obchodzonych w roku liturgicznym .

Święto wprowadzono na początku IV wieku na Wschodzie w celu wyparcia popularnego święta narodzin boga Aiona . Prawdopodobnie pod wpływem gnostycyzmu święto epifanii zaczęto uznawać także za pamiątkę chrztu Jezusa w Jordanie .

Epifania łączy objawienie się Boga człowiekowi, Teofanię i pierwsze objawienie się Trójcy Świętej podczas Chrztu Pańskiego . Wyznawcy prawosławia określają potocznie grupę tych świąt, obchodzonych jednego dnia, jako święto Jordanu .

Zobacz też

• data narodzin Jezusa Chrystusa
• Gwiazda Betlejemska
• kościół i parafia Objawienia Pańskiego w Poznaniu
• Spis Kwiryniusza
• święta: katolickie , maryjne i prawosławne w Polsce

Przypisy

Źródła

Linki zewnętrzne

• Trzej Magowie na stronie Gdańskiej SNE (autor: ks. Krzysztof Kinowski )