Astrologia ( gr. αστρολογία astrología = άστρον ástron + λόγος lógos, ’nauka o gwiazdach’) – badanie położenia ciał niebieskich przy założeniu, że istnieje korelacja między zjawiskami na niebie a losem poszczególnych ludzi i wydarzeniami na Ziemi .

Astralistyka postuluje, że we wszystkich kulturach świata zjawiska meteorologiczne , astralne, kosmiczne wywierają na ludzi przemożny wpływ, człowiek uważa je za znaczące lub decydujące o jego losie.

Od astrologii odróżnia się astrolatrię , czyli kult gwiazd i planet , uważanych za demony, bóstwa lub ich siedziby.

Historia astrologii

W starożytności nie występowało rozróżnienie pomiędzy astronomią a astrologią w dzisiejszym rozumieniu tych pojęć. Astrologia była wówczas wyżej ceniona jako nauka, astronomia była jedynie jej nauką pomocniczą. Mikołaj Kopernik we wstępie do swojego epokowego dzieła "O obrotach" pisze o "Nauce, którzy jedni zowią astrologią, inni astronomią, a wielu spośród starożytnych szczytem matematyki". Dopiero usunięcie w XVIII w. katedr astrologii na uniwersytetach (m.in. na UJ ) zepchnęło ją do roli gazetowej pseudonauki . Dotąd była uważana często za ukoronowanie wszelkiej wiedzy^[].

Astrologii używano przede wszystkim do prognozowania pogody oraz wyznaczania szczęśliwych dni. Większe przepowiednie, jeśli były trafne, przynosiły sławę i bogactwo. Nietrafione niejednokrotnie kończyły się śmiercią astrologa. Stąd astrolodzy dbali o to by były dostatecznie niejasne i pozostawiające jak największą możliwość interpretacji.

Pierwotnie uważano, że ciała niebieskie reprezentują na niebie władców ziemskich. W pierwszym tysiącleciu przed n.e. ugruntował się pogląd związany z wróżbiarstwem , że indywidualne losy władców mogą być odczytane z położenia ciał niebieskich. Powstał zodiak .

• W Mezopotamii Sumerowie ok. 2. tysiąclecia przed n.e., bazując na obserwacjach astronomicznych, stworzyli świątynię schodkową wykorzystując budowlę wieżową zikkurat (zigurat) w Ur (Uruk). Jej siedem kondygnacji symbolizowało 7 ( liczba magiczna ) wówczas znanych ciał niebieskich, wędrujących na tle tak zwanych gwiazd stałych. Są to: Księżyc , Słońce , Wenus , Merkury , Mars , Jowisz i Saturn . Taka świątynia miała umożliwiać kapłanom kontakt z siłami nadprzyrodzonymi. Gwiazdozbiory zostały wyodrębnione i nazwane, niebo podzielono na trzy sfery, był znany syderalny Księżycowy pas zodiakalny. Wierzono, że ruch ciał niebieskich odbywa się pod wpływem bóstw. Prognozy astrologiczne dotyczyły królów, władców, a więc były związane z losami narodów.

• Określenie Chaldejczyk w odniesieniu do Babilończyków stało się synonimem astrologa.

• W Egipcie – od 2778 roku przed n.e.^[] posługiwano się kalendarzem najdokładniejszym w starożytności. Rozpoznano rzekome powiązanie spodziewanego przyboru Nilu ze wschodem gwiazdy Syriusz . Wiele prognoz politycznych starano się wyprowadzić z położenia tej gwiazdy. Od Chaldejczyków skomplikowana wiedza astrologiczna dotarła do kapłanów Thota , który był uważany za bóstwo Księżyca . Powstał wtedy zodiak egipski .

• W Ameryce – Aztekowie i Majowie stworzyli 260-dniowy kalendarz księżycowy służący do obliczania terminów świąt religijnych. Rozplanowanie inkaskiego miasta Cuzco także wykazuje pewne związki z pasem zodiakalnym.

• W Chinach – cesarz był czczony jako przedstawiciel nieba. Astrologia chińska stworzyła 28-dniowy kalendarz księżycowy oraz wyodrębniła pas zodiakalny. Chińscy astrolodzy obserwowali już przed n.e. kometę Halleya , a od 28 roku p.n.e. plamy na Słońcu. Powstał wtedy zodiak chiński .

• Indiach – w trzecim tysiącleciu p.n.e. miała miejsce bitwa na polu Kurukszetra , którą opisuje Mahabharata . Już w tym czasie w zaawansowanym stopniu powszechne były rytuały religijne związane ściśle z pozycją planet w Zodiaku. Pisma te zawierają także opisy powiązań obserwacji astronomicznych z systemem filozoficznym i obrzędami religijnymi, w tym również z reinkarnacją . Astrologia wedyjska , zwana w języku hinduskim dźjotisz , była uważana za najwyższy stopień wiedzy. Kanony dźjotisz mówią o tym, że Wisznu wcielił się w każdą z planet aby nagrodzić lub ukarać ludzi żyjących we wszechświecie za ich pobożne lub grzeszne czynności, czyli zgodnie z ich karmą . W przeciwieństwie do astrologii zachodniej, która jest oparta na tropikalnym zodiaku, wedyjski system astrologiczny ( jyotish , czytaj: dźjotisz ) bierze pod uwagę gwiezdną (rzeczywistą) pozycję grahas (planet). Różnica w wartości położenia planet w tych dwóch odniesieniach do Zodiaku to Ayanamsa , spowodowana jest precesją , zmianą położenia osi Ziemi w ruchu obrotowym. W Indiach większą rolę przypisuje się położeniu Księżyca w Nakszatrach , niż Słońca w znakach Zodiaku .

• W Europie – około 2000 p.n.e. powszechnie znana potężna budowla megalityczna ( kromlech ) Stonehenge była prawdopodobnie miejscem kultu, związanym z obserwacjami ciał niebieskich, przede wszystkim Słońca i Księżyca. Powstał zodiak celtycki . W Starożytnej Grecji dopiero Simplikios wprowadził rozróżnienie pomiędzy astrologią ('dawniejszą'), a astronomią. Grecy przejęli od Babilończyków pojęcie planet, jednak Słońce traktowali jako najważniejsze. Po włączeniu Grecji do cesarstwa rzymskiego astrologia znajduje odbicie w alchemii , gnozie , manicheizmie .

Chrześcijaństwo , opierając się na Biblii , potępiało wszelkie wróżbiarstwo, w tym przekonania Chaldejczyków i astrologię. Tertulian (Tertullianus) ostrzega przed astrologią.

Ze okresu średniowiecza zachowały się nieliczne księgi astrologiczne, na przykład rękopis nr 3731 z 1431 roku z kolekcji Harleian – jest to zbiór rękopisów w Muzeum Brytyjskim zgromadzony przez Roberta Harleya i jego syna Edwarda w początku XVIII wieku.

W renesansie nastąpił ponowny rozwój astrologii jako kontynuacja tradycji hellenistycznych. Wielcy astronomowie często zajmowali się astrologią ( Kopernik , Tycho de Brahe , Galileusz , Johannes Kepler ), uważali jednak taką działalność za niegodną astronoma. Aż do XIX w. astrologia zachowuje swe znaczenie w najwyższych warstwach społecznych.

Astrologia nazywana jest czasem "wiedzą królewską". Królewskość jej bierze się jednak nie od wyższości nad innymi dziedzinami, lecz z historycznych zaszłości. Od początku bowiem nielicznych wówczas astrologów można było znaleźć tylko na dworach królów i władców.

Niektóre symbole masońskie odwołują się do astrologii.

Bardzo ważną rolę astrologia odgrywa w antropozofii Rudolfa Steinera , który uważał astrologię za naukę. Astrologię cenił także Carl Gustav Jung ^[].

Teoria

Nie istnieje jeden spójny system astrologiczny. Można jednak wyróżnić pewne stałe cechy wielu jej odmian. W astrologii znaczenie mają wszystkie znane planety Układu Słonecznego oraz Słońce i Księżyc , znaczenia mają także tzw. domy, których jest dwanaście. Każdy obiekt w określonym czasie znajduje się w jakimś znaku zodiaku. Dlatego horoskop każdego człowieka jest bardzo indywidualny i rzadko zdarza się, aby ktoś miał większość planet w jednym znaku. Każda planeta włada jakimś znakiem zodiaku lub dwoma znakami, więc dana planeta najłatwiej wyraża się, gdy znajduje się w takim znaku. Powszechnie przyjmuje się, że najważniejsze jest Słońce, u kobiet wielkie znaczenie ma położenie Księżyca, niektórzy astrolodzy za najważniejszy uznają ascendent , który jest początkiem pierwszego domu i zmienia się codziennie co dwie godziny; znaczenie, w szczególności związek z pracą, obecnością w społeczności i sukcesem zawodowym ma także medium coeli. Dlatego do określenia horoskopu konkretnej osoby niezbędna jest data i dokładna godzina z minutami, a także miejsce urodzenia. Horoskop każdego człowieka jest całkowicie indywidualny, gdyż fizycznie niemożliwe jest, by w tym samym miejscu i czasie urodziły się dwie osoby. W astrologii występują cztery żywioły, żywioł powtarza się zawsze co trzy znaki. Pierwszym żywiołem, gdyż od niego zaczyna się rok astrologiczny, jest ogień , do którego zalicza się po kolei znak Barana, Lwa i Strzelca, później następuje żywioł ziemi, do którego zalicza się Byka, Pannę i Koziorożca, następnie żywioł powietrza, do którego zalicza się Bliźnięta, Wagę i Wodnika, potem żywioł wody, do którego zalicza się Raka, Skorpiona i Ryby. Znaki zodiaku dzieli się również na trzy jakości w taki sposób, że żywioł i jakość jednoznacznie identyfikują dany znak. Te trzy jakości to kardynalna (do której należą Baran, Rak, Waga i Koziorożec), stała (do której należą Byk, Lew, Skorpion i Wodnik) oraz zmienna (do której należą Bliźnięta, Panna, Strzelec i Ryby).

Współczesna astrologia

Horoskopy w mass mediach , a zwłaszcza w popularnych tygodnikach nie stanowią według profesjonalnych astrologów większej wartości, ponieważ każda osoba posiada unikalny układ ze względu na czas i miejsce urodzenia. Nawet bliźnięta , urodzone w małym odstępie czau posiadają indywidualne diagramy, które można różnie interpretować.

Astrologia wpływa czasami na politykę (z rad astrologów korzystali m.in. Adolf Hitler i Ronald Reagan ).

Z drugiej jednak strony, astrologia jest uznawana za pseudonaukę i z tego tytułu podlega marginalizacji w życiu publicznym. Współcześni, zachodni astrolodzy w mniejszym stopniu zajmują się w związku z tym prognozowaniem wydarzeń, a większy nacisk kładą na analizę osobowości , jako pewnego rodzaju doradcy życiowi. Astrolodzy indyjscy biorą pod uwagę nawet możliwość reinkarnacji, co za tym idzie, jej rzutowanie na brzebieg życia w obecnym wcieleniu.

W dniu równonocy wiosennej , zazwyczaj 20 lub 21 marca, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Astrologii (głównie w Stanach Zjednoczonych). Data ta związana jest z wejściem Słońca do znaku Barana , co w astrologii jest uważane za początek nowego roku.

W astrologii poszczególnym znakom zodiaku przypisuje się części ciała. Ma to znaczenie przy określaniu podatności na choroby lub określaniu, które z części ciała są u danej osoby szczególnie wrażliwe^[1]. Są to:

• Baran : głowa czyli uszy usta, włosy i powieki.
• Byk: szyja i gardło.
• Bliźnięta : ramiona i dłonie.
• Rak : piersi.
• Lew : kręgosłup i plecy
• Panna: brzuch
• Waga : plecy i pośladki
• Skorpion : genitalia
• Strzelec : biodra i uda.
• Koziorożec : kolana.
• Wodnik : łydki i kostki
• Ryby : stopy

Różnice z astronomią sferyczną

Ok. 500 r. p.n.e. w starożytnej Mezopotamii na potrzeby astrologii podzielono ekliptykę słoneczną na 12 równych części po 30°. W tym czasie punkt Barana znajdował się w gwiazdozbiorze Barana , skąd wziął swoją nazwę. Jednak na skutek zjawiska precesji osi Ziemi dochodzi do wędrówki astronomicznego punktu Barana, który, przesuwając się w przeciwnym kierunku niż Słońce po ekliptyce, obecnie znajduje się na końcu drogi przez gwiazdozbiór Ryb i za ok. 600 lat wejdzie w gwiazdozbiór Wodnika .

Zatem Słońce przekraczając 21 marca punkt Barana, znajduje się dopiero na początku drogi przez gwiazdozbiór Ryb. Według astrologów natomiast Słońce przechodząc przez punkt Barana 21 marca wchodzi w znak Barana (nie gwiazdozbiór).

Ważną różnicą jest również to, że o ile w astrologii ekliptyka została podzielona na 12 równych części zodiakalnych , o tyle w astronomii sferycznej ekliptyka nierówno przecina 13 (z Wężownikiem ) gwiazdozbiorów zodiakalnych.

Przypisy

Bibliografia

• Spotkanie z astrologią Tadeusz Doktór , Warszawa 1987
• Mandala Życia Leszek Weres , Rafał T. Prinke, Poznań 1982

Linki zewnętrzne

• Astrolog – opis zawodu wg www.praca.gov.pl