Niemcza
NiemczaNiemcza (
niem.
Nimptsch) -
miasto
w
woj. dolnośląskim
, w
powiecie dzierżoniowskim
, siedziba władz
gminy miejsko-wiejskiej Niemcza
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. wałbrzyskiego
, nad rzeką
Ślęzą
, na obszarze
Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich
. Wg danych z
31 grudnia
2008
miasto liczy 3 110 (722. lokata w kraju)[1].
Obecnie ośrodek usługowy regionu turystycznego. Niewielkie zakłady przemysłu maszynowego, odzieżowego, drzewnego, dziewiarskiego i spożywczego. Toponimia nazwyNazwa miasta wywodzi się prawdopodobnie od starosłowiańskiego słowa Niemiec [2], które to oznaczało obcą osobę. Według legendy Niemcza została odbudowana przez Niemców – osoby spoza grodu[3]. Historia[3]-
990
r. – zdobycie przez
Mieszka I
Niemczy wraz ze
Śląskiem
kosztem państwa czeskiego. Kronikarz czeski Mnich Sazawski napisał wtedy: "Nemci perdita est", tj. Niemcza została stracona.
-
1017
r. – Niemcza zasłynęła w Europie
zwycięską bitwą
, kiedy to za panowania
Bolesława Chrobrego
odparto najazd zbrojny cesarza niemieckiego
Henryka II
wraz z oddziałami czeskimi i
luteckimi
. Bardzo szczegółowo fakt ten opisał niemiecki kronikarz
Thietmar
.
-
1155
r. – Papież
Hadrian IV
wymienia Niemczę jako jeden z grodów kasztelańskich należących do
Biskupstwa wrocławskiego
.
-
1213
-
1216
r. – na zamku w Niemczy przebywa
Jadwiga
, księżniczka pochodząca ze starego arystokratycznego rodu Andechs-Meran, żona
Henryka Brodatego
i matka
Henryka Pobożnego
, późniejsza święta, patronka Śląska, fundatorka kościołów w Niemczy. Zamek ten do czasów przedwojennych znany był jako Zamek Jadwigi.
-
1244
r. – w kościele Św. Wojciecha w Starej Niemczy podpisany zostaje dokument wydany przez księcia
Bolesława Rogatkę
dotyczący budowy katedry we
Wrocławiu
wraz z otrzymanymi przywilejami na tę okoliczność. Uczestniczył w tym ważnym momencie biskup Tomasz z Wrocławia i pięciu kasztelanów. Kopia tego dokumentu istnieje w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu.
-
1282
r. – Niemcza otrzymuje
prawa miejskie
z rąk
Henryka IV Probusa
. Istnieje jednakże duże prawdopodobieństwo, że Niemcza mogła posiadać je już wcześniej.
-
1288
r. – zostaje wzniesiona na zamku niemczańskim kaplica.
-
1295
r. – budowa w Niemczy fortyfikacji, przebudowa zamku i murów obronnych, które zaopatrzone są w dwie bramy i cztery furty. Taki stan pozostał do dziś.
-
1329
r. - wraz z hołdem lennym złożonym we Wrocławiu przez ks. legnickiego,
Bolesława III Rozrzutnego
, Niemcza przechodzi pod zwierzchnictwo korony czeskiej
-
1331
r. – Niemcza odpiera skutecznie ataki wojsk króla czeskiego
Jana Luksemburskiego
, który oblegał miasto. Obrona ta uniemożliwiła połączenie się wojsk Jana Luksemburskiego z
wojakami krzyżackimi
, co z kolei przyczyniło się do zwycięstwa króla
Władysława Łokietka
w wojnie z Krzyżakami.
-
1393
-
1675
r. – Niemcza jest własnością
książąt legnicko-brzeskich
.
-
1419
-
1430
r. – Niemcza jest ostoją ruchu
husyckiego
na Śląsku. Po poddaniu się grodu zostają zburzone mury obronne.
-
1585
r. – przebudowa średniowiecznego zamku na styl renesansowy.
-
1635
r. – urodził się w Niemczy poeta barokowy, późniejszy syndyk Wrocławia,
Daniel Casper von Lohenstein
. Jedna z jego posiadłości, pałac w
Kietlinie
, do dziś jest dobrze zachowana.
-
1675
r. –
21 września
umiera bezpotomnie w wieku 15 lat, ostatni potomek dynastii Piastów Śląskich –
Jerzy Wilhelm
, władca Niemczy. Miasto przechodzi na okres prawie 70 lat pod bezpośrednie panowanie
Habsburgów
.
-
1741
r. – Niemcza wchodzi w skład państwa pruskiego
-
1790
r. – przebywa w Niemczy
Johann Wolfgang von Goethe
, słynny poeta niemiecki zaprzyjaźniony z
Adamem Mickiewiczem
– m.in. w Restauracji Rycerskiej (dziś Łabędź), co upamiętnia miedziana tablica).
-
1871
r. - Niemcza częścią zjednoczonych Niemiec
-
1945
r.
-
9 maja
Niemcza zostaje zajęta przez wojska radzieckie
- włączenie miasta wraz z Dolnym Śląskiem do państwa polskiego
- początek wysiedlenia dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec; przybywają emigranci z
Kresów Wschodnich
- napływ uciekinierów z Grecji. Prawie do końca lat 90. XX wieku Grecy stanowili znaczącą część mieszkańców Niemczy – m.in. w latach 70. i 80. dysponowali własną szkołą podstawową.
-
1996
r. – 700-lecie kościoła w Niemczy.
-
1997
r. – wielka powódź, która swoim zasięgiem objęła również Gminę Niemcza, m.in. zalany został stadion miejski.
-
1998
r. –
20 marca
podpisanie układu o partnerstwie z niemieckim miastem
Gladenbach
, leżącym w północnej
Hesji
.
-
2008
r. –
23 października
podpisanie układu o partnerstwie z czeskim miastem
Letohrad
[4].
-
2009
r. –
22 maja
podpisanie układu o partnerstwie z francuskim miastem
Monteux
[5]
Kościół św. Piotra i Pawła -
gotycko
–
renesansowy
zamek z (XVI-XIX w.)
-
barokowe
kamieniczki z
XVIII wiek
- fragmenty kamiennych fortyfikacji z (XI-XII w.)
-
neoromański
ratusz z 1865 roku
- kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Mari Panny z 1865 roku, z 60-metrową wieżą
- rynek o wydłużonym, wrzecionowatym kształcie
- kościół pod wezwaniem św. Wojciecha z 1612 roku
- baszta
TransportMiędzynarodowa trasa
E67
(
DK8
)
Wilno
–
Praga
przebiega w granicach administracyjnych miasta, ale faktycznie jest traktowana jako jego obwodnica, gdyż nie przecina terenów zamieszkanych. Ponadto istnieje część trakcyjna linii kolejowej
Kobierzyce
–
Piława Górna
wybudowanej w
1884
. Odcinek do Kobierzyc zamknięto w
1995
, a 5 lat później odcinek do Piławy Górnej (od
2006
cała linia kolejowa jest nieprzejezdna).
Rozrywka[7]- cykliczne Dni Niemczy odbywające się na rynku w połowie maja
- PAF - Ogólnopolski Przegląd Amatorskich Filmów o zabytkowych miastach
- ogólnopolskie zawody w staniu na materacu dmuchanym umieszczonym na wodzie
- imprezy okolicznościowe oraz czasowe wystawy oraz galerie
- nieWagary z Marzanną
- Dzień Otwarty Szkół Niemczańskich
- Festyn Parafialny organizowany od 2008 roku przez ks. Tadeusza Pitę
Przypisy- ↑ 1,0 1,1
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym
- ↑ "Trafnie więc pisze
Stanisław Rospond
: Może nazwa Niemcza, pierwotnie
Niemcy
, utworzona została od Niemiec (Němъcъ: němъ) ale w znaczeniu pierwotnym "każdego obcego". Należy przy tym nadmienić, że wyraz prasłowiański nemz = niemy mógł być pożyczką od plemienia celtyckiego
Nemětae
. Kontakty celtycko - słowiańskie zostały potwierdzone w zapożyczeniach z języka celtyckiego". [w:] Studia historica Slavo-Germanica. Uniwersytet Poznański. 1970/72. nr 7-9, str. 165 op. cit. Stanisław Rospond. Polszczyzna śląska 1970. s. 14
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Rafał Eysymontt i in.; red. nauk. Marta Młynarska-Kaletynowa, Niemcza: Wielka historia małego miasta, wyd. Towarzystwo Miłośników Niemczy i Ziemi Niemczańskiej, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2002,
Wyszukaj tę książkę
w księgozbiorze
Biblioteki Narodowej
- ↑
Zagraniczni Partnerzy
- ↑
informacje portalu miejskiego
- ↑
Lista zabytków na oficjalnej stronie Urzędu Miasta w Niemczy
- ↑
Ogólnodostępne aktualności portalu miejskiego
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Niemcza":
Mieszko II Lambert
...
Polskie zamki i twierdze
...
Nemeti
...
Niemcza
NiemczaHerbFlaga
Herb Niemczy
Flaga Niemczy
Województwo
dolnośląskie
Powiat
dzierżoniowski
Gmina
• rodzaj
Niemcza
miejsko-wiejska
Prawa miejskie
ok. 1282
Burmistrz
Grzegorz Kosowski
Powierzchnia
19,81
km²
Ludność (2008)•
liczba
•
gęstość
3 110157,0 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 74
Kod pocztowy
58-230
Tablice ...
Władysław II Wygnaniec
...
Sjenit
...
Sjenit
...
Województwo dolnośląskie
...
Leśny Park Kultury i Wypoczynku
one również słabo widoczne. Na tym terenie, na zachód od trasy do
Niemcza
występuje najwyższy punkt na terenie Parku osiągający wysokość 97,7 m n.p.m., ...
Pancerni (okres wczesnofeudalny)
wielu badaczy jednak kwestionuje, uważając tę liczbę za zawyżoną. Źródła
Karol Olejnik
"Cedynia, Niemcza Głogów, Krzyszków", wyd. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988
Gerard Labuda
"Pierwsze państwo polskie", ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Niemcza":
034 Państwo polskie za panowania Mieszka I (plansza 22)
w głąb państwa powstrzymywały warowne grody znajdujące się wzdłuż Odry (zwłaszcza gród Niemcza). W 1018 r. w Budziszynie został podpisany traktat pokojowy, na mocy ...
|