Gospodarka Chin - obecnie druga na świecie gospodarka (po USA), najdynamiczniej rozwijająca się gospodarka na świecie.

Przemysł

Chiny są jednym z najzasobniejszych w surowce krajów świata. Zajmują 1. miejsce w świecie w wydobyciu węgla kamiennego z czego aż 25% pochodzi z prowincji Shanxi , gdzie głównym ośrodkiem wydobycia jest Datong . Inne ważne regiony wydobycia tego surowca występują w prowincjach: Hebei (Kajluańskie Zagłębie Węglowe), Heilongjiang i Liaoning (w Fushun znajduje się największa odkrywkowa kopalnia tego surowca na świecie).

Drugim ważnym surowcem Chin jest ropa naftowa . Wydobywa się ją głównie w Daqing i Shengli. Inne ważne zagłębia wydobycia ropy naftowej to Nanyang , Renqiu, Karamay , Dagang , Yumen oraz na Morzu Żółtym i Morzu Południowochińskim . Gaz ziemny jest pozyskiwany głównie w prowincji Syczuan oraz przy wydobyciu ropy naftowej.

W Chinach wydobywa się także łupki bitumiczne (główne ośrodki to Maoming i Fushun ), rudy żelaza (w prowincjach Liaoning , Mongolia Wewnętrzna , Anshan i Hebei ), wolframu (południowa część prowincji Jiangxi , pierwsze miejsce w światowym wydobyciu), antymonu ( Hunan ; ponad 40 % światowego wydobycia), cynku , ołowiu , miedzi , cyny , molibdenu , manganu , rtęci oraz boksyty , sól kamienną (2. miejsce po USA ), kaolin , fosforyty i metale szlachetne.

Energię elektryczną wytwarza się głównie w elektrociepłowniach opalanych w 80 % węglem kamiennym. Ostatnio wzrosła jednak rola ropy naftowej. Produkcja energii elektrycznej wynosi 1093 GWh ( 2003 ) i wzrosła z 618 GWh w 1990. Ponad 40 % energii przypada na północno-wschodnie i wschodnie Chiny. Największe elektrownie cieplne znajdują się w Szanghaju , zagłębiach węglowych i regionie Pekin - Tiencin - Tangshan . Elektrownie wodne są natomiast skupione głównie w górnych biegach Huang He i Han Shui oraz na rzece Hongshui He i małych rzekach górskich w prowincji Fujian . W północno-wschodnich Chinach mieszczą się liczne małe hydroelektrownie, obsługujące wsie i miasta. Chiny posiadają 11 działających reaktorów jądrowych o łącznej mocy około 9 gigawatów, co pozwala zaspokoić około 2,7% zapotrzebowania kraju na energię elektryczną.^[1] M.in. w pobliżu Szanghaju i Kantonu (Guangzhou) zlokalizowane są elektrownie jądrowe o planowej mocy 300 i 1800 MW. W budowie bądź w planach są dziesiątki kolejnych reaktorów. Ostatnio powstała największa elektrownia wodna na Zaporze Trzech Przełomów .

W przemyśle przetwórczym Chin przeważa przemysł ciężki (około 40 % wartości produkcji przemysłowej). Popularny jest również półrzemieślniczy charakter produkcji, oparty na tradycyjnych środkach produkcji.

Nowoczesny przemysł rozwija się w specjalnych strefach ekonomicznych. Największe znaczenie ma hutnictwo żelaza skupione w 3 okręgach: północno-wschodnim (główne ośrodki Anshan , Benxi i Tonghua ), północnym ( Pekin , Tiencin , Tangshan , Taiyuan i Baotou ) oraz rejonie ujścia Jangcy ( Szanghaj , Ma'anshan , Nankin i Hangzhou ). Natomiast największym ośrodkiem hutnictwa metali kolorowych jest Shenyang .

Przemysł maszynowy rozwinął się we wszystkich chińskich miastach, jednak do największych ośrodków należą Shenyang , Harbin , Qiqihar , Szanghaj , Tiencin oraz Taiyuan . W przemyśle środków transportu najsilniej rozwinięta jest produkcja taboru kolejowego (w Dalian , Qingdao i Changchun ), przemysł stoczniowy ( Szanghaj , Dalian , Tiencin i Kanton (Guangzhou)) i produkcja traktorów ( Szanghaj , Tiencin , Luoyang ). Przemysł samochodowy nastawiony jest głównie na produkcję samochodów ciężarowych ( Changchun , Szanghaj i Nankin ). Głównym ośrodkiem produkcji samochodów osobowych jest Pekin .

Przemysł chemiczny oparty jest na bogatej bazie surowcowej i ma zróżnicowany profil produkcji. Największymi, wielobranżowymi ośrodkami tego przemysłu są Szanghaj , Tiencin i Nankin . Szybko zwiększa się produkcja nawozów sztucznych (główne ośrodki to: Nankin , Daqing i Shijiazhuang ). Chiny zajmują 1. miejsce w świecie w produkcji nawozów azotowych i jedno z pierwszych miejsc w produkcji nawozów fosforowych. Rośnie rola produkcji tworzyw sztucznych. W związku z rosnącym wydobyciem ropy rozwija się przemysł rafineryjny. Główne ośrodki to Daqing , Yanshan, Fushun , Dalian i Szanghaj . Zdolność przerobowa chińskich rafinerii jest szacowana na około 100 milionów ton.

Intensywnie rozwija się też przemysł elektroniczny, we współpracy z firmami japońskimi. Główne ośrodki tego przemysłu to Pekin , Szanghaj , Tiencin oraz strefy ekonomiczne.

Tradycyjne gałęzie przemysłu chińskiego to włókiennictwo a zwłaszcza przemysł bawełniany, który stanowi 95 % włókienniczej produkcji przemysłowej oraz jedwabniczy. Główne ośrodki przemysłu włókienniczego to miasta u ujścia Jangcy ( Szanghaj , Zhuzhou , Hangzhou ). W północno-zachodnich Chinach główne ośrodki znajdują się w Sinciangu ( Urumczi , Kaszgar , Hotan ). W latach 80. Chiny przekształciły się z eksportera surowców włókienniczych na eksportera wyrobów włókienniczych.

Duże znaczenie ma przemysł spożywczy, obejmujący przemysł cukrowniczy, tłuszczowy, młynarski, mięsny, winno-spirytusowy, tytoniowy i herbaciany. Przemysł ten skoncentrowany jest głównie we wschodnich Chinach. W miastach nadmorskich rozwija się przemysł rybny. Potencjał przemysłu spożywczego jest ciągle za mały do potrzeb kraju. Oprócz tych gałęzi przemysłu rozwinęły się także inne, takie jak cementowy, porcelanowy(główne ośrodki to Jingdezhen i Liling ), skórzany i odzieżowy ( Pekin , Szanghaj ) oraz drzewny w północno-wschodnich Chinach. Duże znaczenie ma także rękodzieło, a zwłaszcza artystyczne.

Rolnictwo

Poziom technologiczny chińskiego rolnictwa nie jest wysoki, mimo znacznego postępu w zakresie mechanizacji, rozbudowy systemów irygacyjnych i zużycia nawozów sztucznych. Grunty orne zajmują tylko około 10 % kraju a łąki i pastwiska 42 %. Połowa gruntów ornych jest sztucznie nawadniana (głównie w dorzeczu Jangcy i Huang He ). Rozpowszechniony jest system uprawy tarasowej, głównie w Górach Południowochińskich .

Podstawą rolnictwa w Chinach jest produkcja roślinna. Największy udział w strukturze upraw zajmują rośliny żywieniowe (około 90 % zasiewów). Najważniejszą uprawą, w której zasiewach Chiny zajmują 1. miejsce, jest ryż. Uprawiany jest od tysiącleci, głównie na południe od rzeki Huai He i gór Qin Ling . W południowo-wschodniej części Chin 2-3 zbiory ryżu rocznie. Nizina Chińska i północno-wschodnie Chiny są natomiast głównymi ośrodkami uprawy pszenicy (1. miejsce w zbiorach światowych), kukurydzy (2. miejsce po USA ), jęczmienia, prosa i gaolianu. Plony zbóż, głównie dzięki dużemu nakładowi pracy są średnie i osiągają 43q z ha.

Najważniejszą uprawą przemysłową jest bawełna (1. miejsce w zbiorach światowych), uprawiana głównie na Nizinie Chińskiej . Nową uprawianą rośliną przemysłową jest kauczukowiec, uprawiany głównie w południowych krańcach prowincji Junnan przy granicy z Laosem i Birmą . Z roślin oleistych uprawia się soję (północno-wschodnia część kraju i Nizina Chińska ), orzeszki ziemne (w prowincji Szantung ), rzepak ( Syczuan i Anhui ), sezam ( Nizina Chińska ). W zbiorach herbaty Chiny zajmują 2. miejsce po Indiach a tytoniu 1. miejsce. W południowych Chinach uprawa owoców cytrusowych i bananów. Ponadto powszechna jest uprawa warzyw oraz w niektórych prowincjach zbieractwo ziół i roślin leczniczych.

W produkcji hodowlanej największe znaczenie ma hodowla trzody chlewnej (364 milionów sztuk), rozwinięta zwłaszcza na Nizinie Chińskiej i w północno-wschodnich Chinach. W tych samych regionach hoduje się bydło (81 milionów sztuk) i drób (głównie kaczki ok. 3 mld). W zachodnich i północnych Chinach hodowla owiec (113 milionów sztuk), kóz (97 milionów sztuk), koni (10 milionów sztuk) i wielbłądów. Na Wyżynie Tybetańskiej ponadto hodowla jaków. W całych Chinach jest dobrze rozwinięta hodowla jedwabników, a zwłaszcza w dorzeczu Jangcy i Xi Jiang .

Dobrze rozwinięte jest rybołówstwo morskie i śródlądowe oraz przybrzeżne marikultury. W połowach morskich które wynoszą 11,2 miliona ton ryb kraj zajmuje 2. miejsce w świecie. Na chińskich wybrzeżach zlokalizowano około 140 portów rybackich, obsługujących połowy przybrzeżne, dalekomorskie oraz 8 głównych łowisk szelfowych.

Turystyka

Największy szczyt ChRL i świata Mount Everest

Sytuacja gospodarcza Chin w latach 60. i 70. ograniczyła w tym czasie rozwój turystyki zagranicznej i wewnętrznej. Rozwój ruchu turystycznego nastąpił dopiero pod koniec lat 70. W 1989 roku Chiny odwiedziło 12,4 mln osób, głównie imigrantów z Hongkongu , Makau i Tajwanu . W tym samym roku wpływy z turystyki wyniosły 2,2 miliarda dolarów. W 2003 było już ich 47 miliardów.

Najważniejszym regionem turystycznym Chin jest południowo-wschodnia część kraju a zwłaszcza Hongkong , Kanton (Guangzhou) oraz nowoczesne strefy ekonomiczne ( Shantou , Shenzhen , Zhuhai ). Liczne atrakcyjne regiony kraju, głównie z powodu nie wystarczającej obsługi hotelowej i słabego dostępu, nie są wykorzystane turystycznie. Najliczniej odwiedzane są stare i zabytkowe miasta takie jak Szanghaj , Pekin , Nankin , Hangzhou , Suzhou i Xi'an oraz fragmenty Wielkiego Muru Chińskiego i park krajobrazowy z formami krasowymi koło Guilin . Zaczyna się wykorzystywać walory plaż południowego wybrzeża.

Transport i łączność

Telefony stacjonarne i komórkowe (w 2007 ): 686,2 na 1 000 osób

Dostęp do Internetu (w 2008 ): 201,0 na 1 000 osób

Sieć komunikacyjna w Chinach jest słabo i nierównomiernie rozwinięta. Największy udział w przewozach towarowych ma transport kolejowy - 42,6 % przewozów, a następnie żegluga śródlądowa - 13,2 %. W przewozach osobowych najwięcej przypada również na koleje bo aż 48% i na komunikację autobusową - ok. 45 %. Długość linii kolejowych wynosi 75 438 km (dane z 2005 ), a dróg samochodowych 1 930 544 km (dane z 2005 ). Najlepiej rozwinięty transport lądowy mają wschodnie i północno-wschodnie Chiny. Głównymi szlakami komunikacyjnymi tej części Chin są linie kolejowe Pekin - Szanghaj - Kanton , Pekin - Wuhan - Kanton oraz połączenia Pekinu z Harbinem i Ułan Bator w Mongolii . W północnych i zachodnich Chinach ważną rolę ciągle odgrywa transport juczny. Głównymi szlakami komunikacyjnymi są tu drogi Chengdu - Lhasa , Xining - Lhasa , Lanzhou - Turfan - Urumczi - Tacheng , Turfan - Kaszgar - Hotan -Qiemo oraz linia kolejowa Zhengzhou - Lanzhou - Urumczi . Ważną rolę w transporcie odgrywa żegluga śródlądowa (głównie w dorzeczu Jangcy i Xi Jiang ) i kabotażowa. Długość dróg wodnych wynosi 121 557 km. Rośnie rola transportu lotniczego (477 lotnisk i 35 heliportów)^[2]. Rozbudowuje się transport rurociągowy . Dziś liczy 32 268 km rurociągów i gazociągów. Przeładunki w chińskich portach przekraczają rocznie 166 milionów ton. Główne porty morskie to Szanghaj , Qinhuangdao , Dalian , Qingdao , Kanton (Guangzhou), Ningbo i Tianjin . Natomiast główne porty lotnicze znajdują się w miastach: Pekin , Szanghaj i Kanton (Guangzhou).

Handel zagraniczny

Chiny zajmują szóste miejsce w świecie pod względem wartości obrotów handlowych. Wynoszą one 850,9 mld USD (2003). Wartość eksportu to 438,1 mld USD, a importu 412,8 mld USD. Najwięcej eksportuje się maszyn i sprzętu. Za nimi plasują się tekstylia i ubrania, obuwie, zabawki, sprzęt sportowy i paliwo. Chiny eksportują do takich krajów jak USA (21,1 %), Hongkong (17,4 %), Japonia (13,6 %), Korea Południowa (4,6 %), Niemcy (4 %). Natomiast importuje się maszyny, sprzęt elektroniczny, paliwo, plastik, żelazo, stal i chemikalia. Partnerami chińskiego importu są Japonia (18 %), Tajwan (11,9 %), Korea Południowa (10,4 %), USA (8,2 %), Niemcy (5,9 %).

Kryzys 2008

Podczas kryzysu 2008 rząd Chin zapowiedział wsparcie gospodarki pakietem 585 miliardów dolarów^[3]. W Chinach kryzys nie jest aż tak mocny (spadł wzrost gospodarczy do 7-8%).

Zobacz też

• Polsko-Chińska Izba Gospodarcza

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Analiza osiągnięć gospodarczych Chin