Portal:Biblia
Portal:Biblia |
Biblia w polskojęzycznej Wikipedii | |
Biblia, Pismo Święte (z
gr.
βιβλίον, biblion – „zwój papirusu”, „księga”,
l.m.
βιβλία,biblia – „księgi”) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie w
języku hebrajskim
,
aramejskim
i
greckim
, uznawanych przez wyznawców
judaizmu
i
chrześcijaństwa
za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają jednak odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się
Stary Testament
i
Nowy Testament
. Biblia hebrajska –
Tanach
– obejmuje księgi Starego Testamentu, dzielone na następujące części:
Prawo
(torah), Prorocy (neb’im) i Pisma (ketubim).
Muzułmanie
uważają, iż część Biblii powstała w wyniku boskiego objawienia, ale jej treść została zafałszowana. Wszystkie trzy podstawowe nurty chrześcijaństwa (
katolicyzm
,
prawosławie
i
protestantyzm
) mają wspólny
kanon ksiąg
Nowego Testamentu, stanowiony przez 27 ksiąg (4
Ewangelie
,
Dzieje Apostolskie
, 14
listów Pawła
, 7
listów powszechnych
oraz
Apokalipsa
).
Kościoły przedchalcedońskie
mają kanon obszerniejszy i dołączają doń szereg apokryfów. W przypadku ksiąg Starego Testamentu kościoły protestanckie uznają jedynie kanon żydowski. Łącznie z Nowym Testamentem mają w swoim kanonie 66 ksiąg.
Kościoły katolickie
,
starokatolickie
i prawosławne mają więcej ksiąg (
księgi deuterokanoniczne
, przez protestantów zaliczane do utworów apokryficznych). Kościół katolicki i kościoły starokatolickie mają w sumie 72 księgi, zaś Cerkiew prawosławna –76. Najwięcej ksiąg mają kościoły przedchalcedońskie, wśród których wyróżnia się
Kościół etiopski
(81 ksiąg). Samarytanie uznają tylko "Pięcioksiąg Mojżeszowy". Cała Biblia Starego i Nowego Testamentu została przetłumaczona na ponad 400 języków, a poszczególne jej fragmenty na ponad 2300 języków.
Czytaj więcej...
|
List Judy (Jud) – jeden z
listów powszechnych
Nowego Testamentu
. Tradycyjnie przyjmuje się, że jego autorem jest apostoł
Juda Tadeusz
lub Juda, brat
św. Jakuba Młodszego
, krewny
Jezusa
. Adresatem listu były wspólnoty
judeochrześcijańskie
pierwotnego Kościoła. Został napisany w latach 80. lub 90.
I wieku
. Ma zaledwie 25 wersetów i jest jednym z najkrótszych pism Nowego Testamentu. Według pierwszych słów listu jego autorem jest "Juda... brat... Jakuba" (werset 1), przypuszczalnie "brata Pańskiego" (
Ga
1,19) i przywódcy
Kościoła jerozolimskiego
(
Dz
15,13-21). Część tradycji chrześcijańskiej utożsamia autora z
Judą Tadeuszem
(Łk 6,16;
BT
)[1], jednym z dwunastu apostołów[2]. Jednak sam autor nie nazywa siebie apostołem, a w wersecie 17. wydaje się odróżniać od innych apostołów. Dlatego częściej przyjmuje się, że chodzi o Judę wymienionego wraz z Jakubem w Ewangelii według św. Marka (Mk 6,3;
BT
)[3] oraz według św. Mateusza (Mt 13,55;
BT
)[4], gdzie zostali nazwani "braćmi Pana"[5]. Współcześni bibliści jak np. Jerome H. Neyrey[6] sądzą jednak, że utwór został napisany pod
pseudonimem
– nie przez samego Judę, a raczej przez jego uczniów...
więcej informacji...
| Czy wiesz, że ... |
Wyróżnione artykuły Rękopis Ewangelii z V wieku z Biblioteki Watykańskiej, (Vat. Lat. 3806. F° 2v.) Kanony Euzebiusza – system odniesień pomiędzy paralelnymi tekstami (
perykopami
) czterech
Ewangelii
, opracowany w pierwszej połowie IV wieku przez
Euzebiusza z Cezarei
. Kanony Euzebiusza stosowane były w licznych rękopisach Ewangelii późnej
starożytności
i w
średniowieczu
. Stosowane też były i nadal są w niektórych drukowanych wydaniach greckiego
Nowego Testamentu
[7]. W iluminowanych ewangeliarzach tablice wraz z listem Euzebiusza umieszczane były zazwyczaj na początku rękopisu otrzymując zwykle bogatą dekorację artystyczną kanonu w kształcie
arkad
, obejmujących kolumny numerów paralelnych tekstów (perykop) Ewangelii.
więcej informacji...
| Podstawowe pojęcia | Zobacz też |
Księgi biblijne | Ważniejsze rękopisy - Wyróżniające się rękopisy
-
Codex Gigas
– największy kodeks
- Minuskuł 2612 – kolejność ewangelii: Mk, Łk, J, Mt
- Minuskuł 90 – ewangelie w porządku: J, Łk, Mt, Mk;
Paweł
przed
Dziejami
;
List Judy
dwukrotnie
- Minuskuł 51 i 234 – Ewangelie umieszczone po Dziejach i Listach
-
Kodeks 070
– przechowywany w 11 miejscach
- Minuskuł 16 – tekst pisany w czterech kolorach
- Minuskuł 700 – zawiera ok. 270 wariantów tekstowych nie pojawiających się w żadnym innym rękopisie
- W minuskule 700 druga prośba "Modlitwy Pańskiej" w Łk 11,2 brzmi: "Niech Twój Duch Święty zstąpi na nas i oczyści nas".
- Crosby-Schøyen Codex – koptyjski rękopis, zawiera:
Jon
,
2 Mach
,
1 Pt
, Melitona "Homilia Paschalna" i anonimowa Homilia
- Minuskuł 264 w J 8,6 zawiera dodatek "grzechy każdego z nich", kodeksy
U
i 700 mają go w J 8,8
- Minuskuł 368 zawiera
Ew. Jana
, Apokalipsę, 1-3 listy Jana oraz list Platona do Dionizego
|
Najważniejsze przekłady | Do zrobienia Jeśli chcesz pomóc w tworzeniu portalu Biblia, znajdziesz tu tematy, które są potrzebne do zrobienia/poszerzenia. Jeśli zauważyłeś, że brakuje jakiegoś artykułu, a sam nie możesz go napisać, prosimy o umieszczenie go
na poniższej liście
oraz .- artykuły do napisania: Revised Version, Kanon syryjski, Kanon etiopski,
apokryfy
: Apokalipsa Abrahama, Apokalipsa Eliasza, Apokalipsa Ezechiela, Apokalipsa Mojżesza, Apokalipsa Sofoniasza
- artykuły do dopracowania:
Księgi deuterokanoniczne
,
Kanon Biblii
,
Data narodzin Jezusa Chrystusa
,
Syn Boży
,
Ewangelia Judasza
- artykuły do poszerzenia:
Ewangelie synoptyczne
,
Ewangelia Nikodema
,
Psalm 130
,
1. List Jana
-
lista zalążków artykułów o tematyce biblijnej
- zobacz także
|
Artykuł miesiąca Od końca
XIX wieku
najważniejszymi świadkami tekstu
Nowego Testamentu (NT)
są kodeks
Synajski
i
Watykański
. Wszystkie naukowe wydania tekstu NT opierają się na tych dwu
kodeksach
.
Konstanty Tischendorf
i Hermann von Soden oparli swoje wydania głównie na Kodeksie Synajskim, wszyscy pozostali wydawcy oparli się na Kodeksie Watykańskim. Oba rękopisy reprezentują
aleksandryjską
tradycję tekstu NT, jednak zachodzą pomiędzy nimi liczne różnice. Herman Hoskier obliczył, że w tekście samych tylko Ewangelii zachodzi 3036 różnic pomiędzy Sinaiticus a Vaticanus (nie licząc błędów
itacyzmu
). -
Mateusz
- 656
-
Marek
- 567
-
Łukasz
- 791
-
Jan
- 1022
- Razem - 3036[8]
Różnice te wynikają stąd, że oba rękopisy reprezentują dwie odmienne podgrupy tekstu aleksandryjskiego, ponadto w Ewangelii Jana 1,1-8,38 Sinaiticus reprezentuje
tekst zachodni
, a w dalszych partiach Ewangelii Jana ma również sporo zachodnich naleciałości. Hoskier zauważył, że znaczna część różnic ma charakter gramatyczny: ως i ωσπερ, παντα i απαντα, ως i ωςει, εναντιον i ενωπιον, εστηκοτων i εστωτων, εαυτου i αυτου, με i εμε, οικιαν i οικον, ετερον i αλλον oraz αλληλον, πιειν i πειν oraz πιν, ηυδοκησεν i ευδοκησεν, ευθυς i ευθεως, σπυριδας i σφυριδας, καγω i και εγω, υποκατω i υποποδιον, εαν i αν, απο i υπο, προς αυτους i αυτοις, επι i εις, ινα i οπως[9].
więcej informacji...
| Nowe artykuły |
Pokrewne portale | Biblia w siostrzanych projektach | Cytaty z Pisma Świętego | |
Biblia Gdańska
Tekst Pisma Świętego | | Zbiór multimediów |
| Inne portale tematyczne na polskiej Wikipedii | Przypisy - ↑
Łk 6,16
- ↑ Pismo święte Nowego Testamentu. Seweryn Kowalski (tłum.). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1987, s. 440.
- ↑
Mk 6,3
- ↑
Mt 13,55
- ↑ Wilfrid Harrington: Klucz do Biblii. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Pax", 1995, ss. 489-491. .
- ↑ Jerome H. Neyrey: List św. Judy. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1538. .
- ↑ Występuje we współczesnych wydaniach Novum Testamentum Graece Nestle – Alanda.
- ↑ Herman C. Hoskier, Codex B and its Allies, Bernard Quaritch, London 1914, p. 1.
- ↑ Herman C. Hoskier, Codex B and its Allies, Bernard Quaritch, London 1914, p. 1.
|
Inne hasła zawierające informacje o "Portal:Biblia":
Biskup
...
Adwentyzm
...
Koszykówka
...
Wittenberga
...
Włosi
...
Zbór
...
Benedykt Dybowski
...
Kornel Ujejski
...
Kowary
...
Ludwik XVIII
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Portal:Biblia":
012. Islam (plansza 12)
...
Średniowiecze (plansza 13)
...
Zabytki języka polskiego (plansza 12)
...
|