Koper ogrodowy
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad astrowych
Rząd :	selerowce
Rodzina :	selerowate
Rodzaj :	koper
Gatunek :	koper ogrodowy
Nazwa systematyczna
Anethum graveolens L. Sp. pl. 1:263. 1753
Synonimy
Anethum sowa Roxb. ex Fleming, Peucedanum graveolens (L.) Benth. & Hook. f.[2]

Gatunek leczniczy

Kwiatostan

Koper ogrodowy (Anethum graveolens L. ) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych . Pochodzi prawdopodobnie z południowo-zachodniej Azji . Obecnie nie występuje już w stanie dzikim, jedynie w uprawie^[2].

Morfologia

Pokrój

Roślina roczna , sinawozielona, silnie aromatyczna, wysokość do 1,2 m.

Łodyga

Kreskowana, dęta, naga, gałęzista.

Liście

3-4-krotnie pierzaste o nitkowatych odcinkach.

Kwiaty

Żółte w wieloszypułkowych baldachach , bez pokryw i pokrywek.

Zastosowanie

• Roślina przyprawowa powszechnie uprawiana w Europie i Ameryce Pn. W Europie uprawiany był już w starożytności .
• Roślina lecznicza :
  • Surowiec zielarski : cała roślina ze szczególnym uwzględnieniem liści i nasion . Wszystkie części rośliny zawierają olejek eteryczny , m.in. karwon , felandren, limonen . Roślina posiada również flawonoidy i kumaryny . Koper jest bardzo zasobny w sole mineralne ( wapń , żelazo , fosfor , prowitaminę A , witaminę D , E , K , B1 , B2 , B6 , B12 , H , bardzo duże ilości witaminy C .
  • Działanie: napar z liści lub nasion działa lekko uspokajająco, wpływa korzystnie na proces trawienia i delikatnie obniża ciśnienie krwi . Jest stosowany jako lek przeciw kolce , trudnościom z trawieniem i spowodowaną tym bezsennością, wzdęciom, nieprzyjemnemu zapachowi z ust, brakowi pokarmu u matek karmiących piersią.
  • Zbiór i suszenie: liście zbiera się wiosną lub latem przed kwitnieniem, a nasiona latem, gdy już dojrzeją. Liści nie należy suszyć, gdyż tracą wtedy aromat , pokrojone można natomiast zamrozić.
• Sztuka kulinarna : świeże liście dodaje się do sałatek, ziemniaków , jaj, zup i ryb . Pędy wraz z baldachami stanowią istotny składnik podczas kiszenia ogórków .

Uprawa

Wymaga słonecznych i osłoniętych od wiatrów stanowisk, gleby wilgotnej – nie znosi jednak stałego zawilgocenia. Nasiona wysiewamy wiosną wprost do gruntu i w miarę potrzeb możemy je dosiewać przez całe lato. Niektóre odmiany: 'Bouquet', 'Fernleaf', 'Mammoth', 'Vierling'.

Ciekawostki

• Używali go Babilończycy i Syryjczycy . Rzymianie uważali go za skuteczny środek pobudzający dla gladiatorów . W Grecji był oznaką zamożności. W starożytnym Egipcie ceniony był za przynoszenie ulgi po ciężkiej pracy, natomiast Biblia wspomina o zastosowaniu kopru jako środka, którym płacono podatki .
• Cieszył się wielkim powodzeniem już u starożytnych Egipcjan i to nie tylko jako przyprawa , ale także jako lek . W Polsce jego wielkim entuzjastą był Mikołaj Rej , który zalecał dodawanie kopru nawet do ćwikły .
• Koper był używany także jako antidotum na czary.

Przypisy

Bibliografia