Hamburg (
niem.
Freie und Hansestadt Hamburg,
łac.
Hammonia, dosł. Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg;
dolnoniem.
Hamborg [ˈhaˑmbɔːχ]) – miasto w północnych
Niemczech
na prawach
kraju związkowego
niedaleko ujścia
Łaby
do
Morza Północnego
. Wolne miasto i zarazem związkowy kraj niemiecki (pow. 755
km²
, ludność 1,74 mln – drugie po
Berlinie
). Największy port morski kraju (75 mln ton przeładunku), wielki ośrodek przemysłowy (statki, elektrotechnika, przetwórstwo ropy, przemysł spożywczy) i finansowy.
Historia
Pierwsza osada na terenie dzisiejszego Hamburga pochodzi z IV w. p.n.e. Od IV do VI w. n.e. tereny te zostały zasiedlane przez
Sasów
. W
810
Karol Wielki
wybudował kościół, żeby misjonować pogańską północ. Dla obrony tego Kościoła został zbudowany gród warowny, który nazwano Hammaburg, w 983 zdobyty i spalony przez Słowian.
W
XII w.
Łaba
zdobywała coraz to większe znaczenie. Handel w regionie północnoeuropejskim szybko się rozwijał, w roku
1189
z rąk cesarza
Fryderyka I Barbarossy
Hamburg uzyskał przywilej pobierania ceł nad
Łabą
i wtedy właśnie zdobył status Wolnego Miasta Rzeszy (
niem.
Kaiserlich freye Reichsstadt).
W średniowieczu Hamburg stał się najważniejszym portem
hanzeatyckim
na
Morzu Północnym
i służył jako punkt przeładunkowy rozmaitych towarów, m.in.
futer
,
zboża
,
sukna
,
śledzi
i drewna. Jednak najbardziej popularnym towarem eksportowym Hamburga było
piwo
.
Od
1356
corocznie w mieście jest organizowana uczta z okazji dnia
św. Macieja
–
24 lutego
. W średniowieczu dzień ten był uznawany za początek wiosny, a więc okazję do świętowania. W Hamburgu podejmowano wtedy ważne decyzje polityczne, m.in. wybierano burmistrza. Mieszkańcy Hamburga chwalą się, że to najstarsza regularnie wydawana uczta na świecie[1].
Rozwój miasta przyspiesza tempa w
1558
roku, po otwarciu giełdy hamburskiej będącą pierwszą taką placówką w krajach niemieckojęzycznych. Podczas okresu reformacji życie ewangelików skupiało się w kościele
Bugenhagena
, proces reformacji przebiegał w Hamburgu bardzo spokojnie, w
XVII wieku
większość mieszkańców stanowią
ewangelicy
do których należało większość kościołów. W
1619
Hamburg był największym miastem na ziemiach niemieckich.
W roku
1678
rozpoczyna działanie
Opera w Hamburgu
będąca jedną z pierwszych w Europie. Kulturalny rozkwit miasta nastąpił jednak dopiero w
XVIII wieku
między innymi za sprawą założenia Hamburskiego Teatru Narodowego (
1767
). Ciemnym okresem w historii miasta stała się
epidemia dżumy
przetaczająca się przez
Europę
w
1713
która to również dotknęła Hamburg.
Pomiędzy rokiem
1806
a
1814
Hamburg był okupowany przez oddziały Napoleońskie. Wydarzenie to z jednej strony przyczyniło się do przeobrażeń demokratycznych, z drugiej zaś strony tymczasowo zahamowało rozwój miasta. Do roku
1842
miasto pozostawało w granicach wyznaczonych jeszcze w średniowieczu. Po wielkim pożarze, który strawił jedną trzecią miasta a większa część ludności straciła dach nad głową, nastąpiła szybka odbudowa miasta oparta o nowoczesne rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Około roku
1850
Hamburg liczył już 50 000 mieszkańców. W roku
1860
, wraz z postępującą
industrializacją
, rozpoczął się proces wchłaniania okolicznych miejscowości przez rozrastające się miasto.
Hamburg dzięki rozwojowi żeglugi morskiej i handlu z krajami Zachodu w drugiej połowie
XIX wieku
, znacznie rozbudował port i magazyny portowe. Największą dzielnicą portową była
Speicherstadt
zbudowana w latach 1881-1888. W następnych dziesięcioleciach port rozbudowano również na drugim brzegu
Łaby
. Założenie portu wolnocłowego w roku
1888
uczyniło Hamburg jednym z największych składów
kawy
,
kakao
, przypraw oraz dywanów. Budowa Nordseeostkanal w roku
1895
zwiększyła jeszcze bardziej atrakcyjność
portu
, jako że od tej pory zapewnione było bezpośrednie i szybkie połączenie z obszarem
Morza Bałtyckiego
.
Od roku
1900
Hamburg zaczyna nabierać wielkomiejskiego charakteru. wówczas to miasto przekracza milion mieszkańców. W roku
1937
specjalne ustawy wyznaczyły granice aglomeracji hamburskiej, które obowiązują do dnia dzisiejszego.
Okres
II wojny światowej
był najtragiczniejszym wydarzeniem w dziejach Hamburga. Miasto szczególnie ucierpiało w
1943
roku w czasie bombardowań alianckich (
Operacja Gomora
) będących reakcją na niemiecką agresję. Wtedy to większa część zabudowy została zniszczona, zginęły dziesiątki tysięcy ludzi.
Nagranie armii amerykańskiej podczas bombardowania Hamburga
W roku
1962
Wielka Powódź, która zalała wielkie obszary północnych Niemiec, dotknęła także Hamburg.
Architektura
Stare zabytkowe miasto – w większości zniszczone w wyniku
alianckiego
nalotu dywanowego
27 lipca
1943
(ponad 40 tysięcy ofiar) – otoczone jest nowoczesnymi osiedlami wkomponowanymi w obszary leśne. Historyczne centrum Hamburga znajduje się między dworcem głównym a placem Gänsemarkt Ulica Jungfernstieg nad rzeką Alster pozostaje ulicą handlową i promenadą Hamburga. Obraz miasta kształtowany jest przez
wieże
głównych świątyń:
Kościoła św. Katarzyny
,
św. Piotra
,
św. Jakuba
,
św. Mikołaja
i
św. Michała
. Ten ostatni jest cennym zabytkiem
barokowej
architektury sakralnej w północnych Niemczech. Historia Kościoła Św. Piotra położonego przy dzisiejszym deptaku handlowym Mönckebergstraβe sięga
XII wieku
, po wielkim pożarze Hamburga w roku
1842
, kiedy to budowlę strawił ogień, kościół odbudowano. Kościół Św. Mikołaja przy placu Hopfenmarkt, został mocno zniszczony podczas II Wojny Światowej. Ruiny jego wieży pozostawiono jako pomnik.
Sięgające
XVII wieku
domy Krameramtswohnungen, wyróżniają się swą północnoniemiecką architekturą. W jednym z nich znajduje się Muzeum Historii Hamburga. Budynek Giełdy Hamburskiej jest najstarszym budynkiem tego typu na ziemiach niemieckich, połączony jest tylną częścią z ratuszem.
Monumentalny ratusz
otwarty w
1897
roku został zbudowany w miejscu starego, który spłonął w
1842
roku. Ratusz wyróżnia się bogato zdobioną
fasadą
, wzdłuż której ustawiono w sumie 20
posągów
cesarzy. Ponad bramą główną napisane jest po łacinie: „LIBERTATEM QUAM PEPERERE MAIORES DIGNE STUDEAT SERVARE POSTERITAS“ – „Wolność, którą zdobyli przodkowie, niech godnie starają się zachować potomni“.
Podział administracyjny
Podział administracyjny Hamburga
Hamburg podzielony jest obecnie na siedem okręgów (Bezirke).
Okręg | Populacja[2] | Powierzchnia | mieszk./km² |
---|
Hamburg-Mitte
| 238.257 | 107,1 km² | 1652,46 |
Altona
| 246.936 | 78,3 km² | 3153,72 |
Eimsbüttel
| 248.233 | 50,1 km² | 4954,75 |
Hamburg-Nord
| 283.246 | 57,8 km² | 4900,05 |
Wandsbek
| 408.032 | 147,5 km² | 2766,32 |
Bergedorf
| 118.789 | 154,8 km² | 767,37 |
Harburg
| 200.134 | 161,0 km² | 1243,07 |
Kultura
Tradycje
kulturalne
tego hanzeatyckiego miasta sięgają
średniowiecza
. Ogromny wpływ na historię kultury wywarli tacy poeci jak
Friedrich Klopstock
,
Gotthold Lessing
i
Heinrich Heine
oraz sławni na całym świecie kompozytorzy, a wśród nich
Händel
i
Mahler
. Gustav Gründgens swoją legendarną inscenizacją „Fausta“ Goethego tworzył tu historię teatru, a grupa
The Beatles
w Starclubie świętowali swój przełom.
Hamburskie sceny
teatralne
oferują rozmaite sztuki artystyczne, począwszy od teatru improwizowanego, aż do
baletu
Johna Neumeiera. Oprócz trzech teatrów narodowych, w tym założonej w
1678
r.
Hamburskiej Opery Narodowej
, Teatru Niemieckiego i Teatru Thalia, ponad 50
muzeów
oraz w sumie 313 scen teatralnych i muzycznych oraz mnogość kabaretów przyciąga dużą liczbę publiczności. Hamburg jest po Nowym Jorku i Londynie trzecim co do wielkości miastem musicalowym na świecie.
Gospodarka
Port w Hamburgu jest ważnym centrum handlu z krajami
Europy Wschodniej
i
Północnej
.
Wśród portów obsługujących kontenerowce zajmuje drugie miejsce w
Europie
i siódme na świecie. Położony jest 120 km od linii morza, a mimo to może przyjąć największe kontenerowce świata.
Śródlądowe położenie, a także bogate możliwości kontynuowania transportu drogą kolejową, wodną i autostradami decydują o stopniu używalności tego portu. Sam tylko obrót z krajami
Morza Bałtyckiego
stanowi 25%.
W Hamburgu będącym metropolią handlową i komunikacyjną ma swoją siedzibę ponad 90
konsulatów
. Spośród tylko azjatyckich przedsiębiorstw aż 460 ma w Hamburgu swoją centralę europejską bądź swój oddział. Wraz z rozwijającym się centrum handlowym miasta powstaje nad samą Łabą nowoczesna dzielnica handlowo-przemysłowa
Hafencity
.
Hamburg będąc także siedzibą wysoko wyspecjalizowanego przemysłu jest w czołówce ośrodków rozwoju medycyny i biotechnologii. To również światowe centrum przemysłu lotniczego. Właśnie tutaj powstaje wiele podzespołów wielkiego
Airbusa A380
.
Media
Hamburg jest miastem mediów. W mieście tym jest między innymi produkowany
Der Spiegel
,
Stern
i
Die Zeit
. Siedzibę mają w Hamburgu liczne wydawnictwa: Gruner + Jahr, Axel Springer Verlag, Bauer Verlagsgruppe, Verlagsgruppe Milchstrasse (część wydawnictwa
Burda
), Jahreszeiten Verlag oraz Hoffmann & Campe Verlag.
Poza tym mieści się tutaj największa niemiecka agencja prasowa
Deutsche Presse Agentur
dpa. Redakcja
ARD
produkuje codzienne wiadomości telewizyjne Der Tagesschau, Die Tagesthemen i Nachtmagazin. Główna siedzibę ma w Hamburgu również pierwsza stacja telewizyjna
Norddeutscher Rundfunk
. Znajduje się tutaj również RTL Nord (RTL Television – regionalna telewizja komercyjna z główna siedziba w Kolonii oraz
Sat 1
i
ZDF
– studia regionalne.
Hamburg słynie również z renomowanych agencji reklamowych w Europie, takich jak: Scholz & Friends, Springer & Jacoby, Jung von Matt, TBWA, Kolle Rebbe, Zum Goldenen Hirschen, Grabarz & Partner oraz agencji kreatywnych, m.in.: Peter Schmidt Group, Faktor Design i Landor Associates.
Demografia
W
grudniu
roku
2006
żyło w Hamburgu 469.051 ludzi obcego pochodzenia (tj. 26,8 procent mieszkańców)[3]
Polityka
Hamburg jest siedzibą 100 konsulatów i zajmuje w tym drugie miejsce na świecie (po Hongkongu). Miasto przez pięćdziesiąt lat po wojnie było rządzone przez lewicę. Od 2010 roku na czele rządu stoi Christoph Ahlhaus(
CDU
).
Edukacja
-
Uniwersytet w Hamburgu
(UHH); założony w roku
1919
, obecnie kształci się na nim 39.000 studentów[4].
- Uniwersytet Techniczny (
Politechnika
) (TUHH); założony w
1978
[5].
- HFH Hamburger Fern-Hochschule (HFH); założona w
1997
roku z obecną liczbą 6000 studentów, jest jedną z największych prywatnych szkół wyższych w Niemczech[6].
- Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych; powołana w 1970 roku jako szkoła inżynierska, składała się do niedawna z czterech szkół inżynierskich i sześciu wyższych szkół zawodowych[7].
- Uniwersytet ds. Gospodarki i Polityki (HWP); zapoczątkowany w roku
1948
jako "akademia gospodarki powszechnej", w którym pierwszy raz w Niemczech dopuszczono studentów nie posiadających matury[8].
-
HafenCity
Universität (HCU); założony w
2006
kształci w dziedzinie architektury i urbanistyki[9].
- Kühne Logistics University; założony w
2010
- Führungsakademie der Bundeswehr; uniwersytet Bundeswehry założony w
1957
Parki i tereny rekreacyjne
Zespół
parkowy
Planten un Blomen znajduje się w centrum Hamburga niedaleko starych wałów obronnych jest obfitującym w tereny zielone terenem rekreacyjnym z ogrodem botanicznym, palmiarnią i największym ogrodem japońskim w Europie[10]. Znajduje się tam jezioro parkowe, gdzie zainstalowano fontannę. Od
maja
do
września
odbywają się tu w ciągu dnia festiwal Wasserspiele, a wieczorami koncerty wodno-świetlne (
niem.
farbige Wasserlichtkonzerte).
Park miejski jest popularnym terenem rekreacyjnym mieszkańców Hamburga z bogatą infrastrukturą wypoczynkową (m.in. rowery wodne, łodzie wiosłowe). W lecie na scenie na wolnym powietrzu odbywa się wiele koncertów z udziałem artystów z całego świata. Znajduje się tu jedno z najstarszych
planetariów
na świecie. Dziś hamburskie planetarium wyposażone jest w nowoczesne projektory, odbywają się tu regularnie pokazy nieba, symulacje, jak i przedstawienia teatralne i muzyczne.
Cmentarz
w Ohlsdorfie o powierzchni 405 hektarów jest po
Chicago
drugim co do wielkości cmentarzem na świecie[11]. Znajduje się tu około 17 kilometrów alei i ścieżek spacerowych prowadzących pośród licznych stawów i starych drzewostanów.
Ogród zoologiczny
Hagenbecka znajdują się tu liczne okazy
małp
,
tygrysów
i innym zwierząt Zwierzęta posiadają przestronne wybiegi, naśladujące naturalne warunki życiowe. Popularnością cieszy się otwarty wybieg dla słoni.
Transport
Hamburg jest jednym z największych węzłów transportowych w
Niemczech
. Miasto posiada dostęp do czterech
autostrad
, ponadto Hamburg jest największym
węzłem kolejowym
w północnych Niemczech. Największym dworcem jest
Hamburg Hauptbahnhof
. Przez Hamburg wiodą trasy prowadzące w głąb
Skandynawii
.
Transport miejski
zorganizowany jest na zasadzie
joint venture
pomiędzy największymi firmami przewozowymi.
Hamburskie metro
składają się z trzech linii, system szybkiej kolei miejskiej (S-Bahn) posiada sześć linii na których znajduje się 67 stacji. W Hamburgu znajduje się
międzynarodowy port lotniczy Fuhlsbüttel
, położony około 8 km na północny zachód od centrum miasta.
Sport
- Meetingi sportowe
Galeria
| | teatr Deutsches Schauspielhaus | |
Binnenalster "Blaue Stunde" | Centrum handlowe Europa Passage | |
Honorowi obywatele Hamburga
Przypisy
Linki zewnętrzne