Rosh HaAyin (
hebr.
ראש העין;
arab.
رأس العين;
pol.
Głowa Fontanny) - miasto położone w
Dystrykcie Centralnym
w
Izraelu
.
Leży we wschodniej części
równiny Szaron
na granicy z
Szefelą
, w otoczeniu miast
Petach Tikwa
i
Kafar Qasem
, miasteczka
Elkana
,
moszawów
Kfar Sirkin
,
Neve Jaraq
i
Hagor
, oraz
kibuców
Einat
,
Giv'at HaShelosha
i
Nahshonim
. Na zachód od miasta znajduje się baza sił powietrznych
izraelskiej armii
Kfar Sirkin. Na wschód od miasta przebiega
mur bezpieczeństwa
oddzielający Izrael od
Autonomii Palestyńskiej
. Po stronie palestyńskiej znajdują się arabskie wioski al-Zawiya, Rafat i Deir Ballut.
Historia
Pierwsze wzmianki o istniejącej w tej okolicy osadzie obronnej Afek pochodzą z
XXX wieku p.n.e.
[1].
Starożytne
teksty
egipskie
z
XIX wieku p.n.e.
wspominają o tym mieście, tak jak lista topograficzna
faraona
Totmesa III
z
XV wieku p.n.e.
[2].
Kananejczycy
wybudowali tutaj monumentalny pałac.
Izraelici
pod wodzą
Jozuego
zdobyli miasto, które jednak później przeszło pod kontrolę
Filistynów
. Król
Dawid
przyłączył miasto do
Królestwa Izraela
. Następne wzmianki o mieście i twierdzy Afek pochodzą z
VII wieku p.n.e.
[1].
Król
Herod Wielki
, który rządził regionem w imieniu
Cesarstwa Rzymskiego
, przemianował miasto na Antipatris, na część swojego ojca Antypatra. Miasto było położone przy ważnej strategicznie drodze z
Cezarei Nadmorskiej
do
Jerozolimy
. Miasto zostało zniszczone podczas
wojny żydowsko-rzymskiej
(
66
-
70
). Afek zostało częściowo odbudowane, jednak w
363
zostało ponownie zniszczone przez
trzęsienie ziemi
[1].
W
1099
ziemie te przeszły pod panowanie
Krzyżowców
, którzy w
1152
wybudowali tutaj twierdzę Mirabel[3]. W
1166
część tutejszych ziem nadano Kościołowi Św. Jana Chrzciciela w
Nablusie
[4].
W lipcu
1187
muzułmanie zdobyli, ale nie zniszczyli twierdzę Mirabel[3]. Arabski kronikarz Baha al-Din odnotował, że w latach
1191
-
92
Saladyn
wykorzystywał twierdzę do wyprowadzania ataków przeciwko Krzyżowcom. W owym czasie Saladyn przebywał w tutejszej twierdzy. W
1226
Mirabel przeszła pod panowanie
Mameluków
. Arabski geograf Yaqut al-Hamawi wspomniał o twierdzy, która nazywał się wówczas Majdal Yafa. Przy twierdzy znajdowała się niewielka arabska wioska[5]. Pod koniec
XIII wieku
twierdza została opuszczona[3].
Gdy w
1517
Palestyna
przeszła pod
panowanie tureckie
, wieś Majdal Yaba weszła w skład Sanjak Nablus (dystrykt). Wioska płaciła podatek w postaci pszenicy, jęczmienia, miodu i kóz[5].
W
XIX wieku
zmieniono nazwę wioski na Majdal al-Sadiq, na cześć
beduińskiego
szejka
Muhammada al-Sadiq al-Jamma'ini, którego plemię wyemigrowało w
XVII wieku
z terenów dzisiejszej
Jordanii
do Palestyny[6].
Gdy w
1852
amerykański podróżnik
Edward Robinson
odwiedził wioskę, napisał, że tutejsza twierdza jest odbudowana. Została ona odbudowana pomiędzy
1843
a
1852
. Nazwano ją Twierdza Rajjan, od nazwy beduińskiego plemienia, które kontrolowało około 25 wiosek w Sanjak Nablus[6]. Wioska Majdal Yaba była główną siedzibą klanu, z obronną twierdzą i rodzinną rezydencją[7]. W tym czasie jednak klan Rajjan wplątał się w wojnę z klanem Qasim, który kontrolował obszar
Dżaninu
. Do
1860
klan Rajjan został pokonany i utracił wszystkie swoje ziemie. Członkowie klanu mogli nadal zamieszkiwać w Majdal Yaba, musieli jednak płacić daninę zwycięskiemu klanowi[7]. Wioska była wówczas bardzo zaniedbana i doprowadzono na krawędź ruiny[8].
W
1922
wioska weszła w skład
brytyjskiego
Mandatu Palestyny
. Brytyjczycy utworzyli w jej pobliżu bazę wojskową. W
1920
otworzono szkołę, a w
1935
wybudowano
meczet
. Tutejsze rolnictwo opierało się na uprawach pszenicy, jęczmienia, warzyw i sezamu[5]. Gdy
29 listopada
1947
roku
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych
przyjęła Rezolucję nr 181, wioska Majdal Yaba znalazła się na terenach przyznanych państwu arabskiemu[9].
Podczas
Wojny o Niepodległość
w
1948
wieś i opuszczoną brytyjską bazę wojskową zajęły
irackie
wojska. Następnie
13 lipca
1948
wieś odbiły izraelskie oddziały. Większość domów została wówczas wyburzono, a mieszkańcy deportowani[10].
W
1950
teren dawnej brytyjskiej bazy wojskowej wykorzystano do utworzenia obozów dla imigrantów przybywających do państwa Izrael. W tutejszych obozach umieszczono około 35 tys. imigrantów ewakuowanych z
Jemenu
(
Operacja Latający Dywan
). W
1954
Rosh HaAyin otrzymało status
samorządu lokalnego
, a w
1994
prawa miejskie[11].
12 sierpnia
2003
palestyński
terrorysta-samobójca
z
Brygad Męczenników Al-Aksa
wysadził się w centrum handlowym w Rosh HaAyin. Zginął 1 Izraelczyk, a 10 osób zostało rannych[12].
Demografia
Zgodnie z danymi
Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych
w
2008
roku w mieście żyło 38,4 tys. mieszkańców, z czego 99,8
%
Żydów
[13].
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Rosh HaAyin w
2000
było 10 972 zatrudnionych pracowników i 1 033 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w
2000
średnio 6 595
NIS
, i otrzymali w ciągu roku podwyżki średnio o 11,2
%
. Przy czym
mężczyźni
zarabiali średnio 8 408
NIS
(podwyżka o 7,8
%
), a
kobiety
zarabiały średnio 4 857
NIS
(podwyżka o 13,1
%
). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 6 853
NIS
. W
2000
roku w Rosh HaAyin było 628 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 1 057 osób otrzymujących świadczenia gwarantowane.
Populacja miasta pod względem wieku:
Wiek (w latach) | Procent populacji w
%
|
---|
0-4 | 9,0% |
5-9 | 10,5% |
10-14 | 10,4% |
15-19 | 8,5% |
20-29 | 13,3% |
30-44 | 22,2% |
45-59 | 17,2% |
ponad 60 | 8,9% |
Źródło danych:
Central Bureau of Statistics
.
Edukacja
W Rosh HaAyin znajduje się 15 szkół podstawowych i 11 szkół średnich, w których uczy się 7,1 tys. uczniów. Wśród szkół znajdują się między innymi: HaTora, Beit Jakov, Atid, Ohel Sara, Ma'ayanot, Begin, HaYovel, Neot Ilana, Rambam, Eshkol, Tsurim, Tal, Afek, Gvanim, Neve Dalia, Nofim i Inbalim. Są tu także
college
Rosh HaAyin i Afek Rosh HaAyin.
Kultura i sport
W mieście znajdują się liczne ośrodki kultury i biblioteki. Z obiektów sportowych jest boisko do piłki nożnej, korty tenisowe oraz basen pływacki.
Gospodarka
Na północ od miasta znajduje się strefa przemysłowa Afeq (Afeq Industrial Park), w którym ulokowały się przedsiębiorstwa telekomunikacyjne i informatyczne. Swoją główną siedzibę ma tutaj korporacja telekomunikacyjna TTI Telecom[14].
Turystyka
W odległości 3
km
na południowy wschód od miasta wznosi się wzgórze Migdal Afek, na którym znajdują się ruiny twierdzy Krzyżowców, Mirabel.
Na zachód od miasta znajduje się Park Narodowy Jarkon zajmujący powierzchnię 1 315
hektarów
wokół rzeki
Jarkon
. Największymi tutejszymi atrakcjami są wzgórze Tel Afek z ruinami dawnego miasta Antipatris i otomańskiej twierdzy Binar Bashi (pochodzi z
1571
) oraz obszar źródeł rzeki Jarkon. Pomimo, że większa część wody jest pobierana przez krajowy system wodny, to rzeka nigdy nie wysycha i jej brzegi rozkwitają bogactwem fauny i flory[15].
Komunikacja
Wzdłuż południowej i zachodniej granicy miasta przebiega droga nr 444
, którą jadąc na północ dojeżdża się do węzła drogowego
autostrady nr 5
(
Tel Awiw
-
Ariel
) z
autostradą nr 6
(
Beit Kama
-
Eliakim
), natomiast jadąc na południe dojeżdża się do kibuców
Einat
i
Nahshonim
. Lokalna droga prowadzi na północ do autostrady nr 5, strefy przemysłowej Afeq i miasta
Kafar Qasem
. Droga nr 483
prowadzi na zachód do kibucu
Giv'at HaShelosha
i miasta
Petach Tikwa
.
W północno-zachodniej części miasta, przy strefie przemysłowej Afeq, znajduje się
stacja kolejowa Rosh HaAyin
. Pociągi z Rosh HaAyin jadą do
Lod
,
Tel Awiwu
,
Bnei Brak
,
Petah Tikwa
,
Kfar Saby
i
Riszon Le-Cijon
.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Jeremiah Murphy-O'Connor:
The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700
. Wyd. V. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 186. . [dostęp 11 marca 2009]. (
ang.
)
- ↑ John Charles Hugh Laughlin:
Fifty Major Cities of the Bible: From Dan to Beersheba
. Taylor & Francis, 2006, s. 21. . [dostęp 11 marca 2009]. (
ang.
)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Denys Pringle:
Secular Buildings in the Crusader Kingdom of Jerusalem: An Archaeological Gazetteer
. Cambridge: Cambridge University Press, 1997, s. 67. . [dostęp 11 marca 2009]. (
ang.
)
- ↑ Denys Pringle:
The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus
. Cambridge: Cambridge University Press, 1993, s. 104. . [dostęp 11 marca 2009]. (
ang.
)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Walid Khalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 396. . (
ang.
)
- ↑ 6,0 6,1 Beshara Doumani:
Rediscovering Palestine: Merchants and Peasants in Jabal Nablus, 1700-1900
. University of California Press, 1995, s. 48. . [dostęp 11 marca 2009]. (
ang.
)
- ↑ 7,0 7,1 Alexander Schölch: Palästina im Umbruch 1856-1882. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 1986, ss. 173,211. (
niem.
)
- ↑ Alexander Schölch: Palestine in Transformation, 1856-1882: Studies in Social, Economic, and Political Development. Washinton: Institute for Palestine Studies, 1993, s. 227. . (
ang.
)
- ↑
Map of UN Partition Plan
(
ang.
). W: United Nations [on-line]. [dostęp 11 marca 2009].
- ↑
Welcome To Majdal Yaba
(
ang.
). W: Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 11 marca 2009].
- ↑
Iriyat Rosh HaAyin
(
ang.
). W: Flags Of The World [on-line]. [dostęp 11 marca 2009].
- ↑
Suicide bombing in Rosh Ha-ayin
(
ang.
). W: Pbase.com [on-line]. [dostęp 11 marca 2009].
- ↑
Israel Central Bureau of Statistics
(
ang.
). W: Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 5 maja 2008].
- ↑
Company Overview
(
ang.
). W: TTI Telecom [on-line]. [dostęp 11 marca 2009].
- ↑
Yarkon National Park
(
ang.
). W: Israel Nature & National Parks Protection Authority [on-line]. [dostęp 9 marca 2009].
Linki zewnętrzne