Dynastia ( gr. dynasteia – władza) – szereg władców z jednego rodu ( książąt , królów lub cesarzy ), przynajmniej dwie osoby pochodzące z tej samej rodziny panujące bezpośrednio po sobie lub z niewielkimi przerwami. Zdarzały się też dynastie niespokrewnionych władców (np. dynastia Antoninów lub egipskich Mameluków ).

Pierwsze dynastie pojawiły się już we wczesnej starożytności (m.in. w Egipcie w XXX wieku p.n.e. ), ale z pewnością już wiele tysięcy lat wcześniej istniał zwyczaj przekazywania władzy w ramach jednego rodu (najczęściej z ojca na syna). Dynastia może sprawować władzę nad jednym, jak i kilkoma krajami (np. Jagiellonowie rządzili jednocześnie w Polsce , na Litwie , w Czechach i na Węgrzech ).

Termin ten jest również współcześnie stosowany w państwach demokratycznych na określenie rodzin, w których kilka pokoleń zajmuje się polityką, np. rodziny Kennedych i Bushów w USA .

Bardziej znane dynastie

• Abbasydzi (arabska)
• Achemenidzi (perska)
• Agilolfingowie (bawarska)
• Almohadzi (arabska)
• Almorawidzi (berberyjska)
• Dynastia z Amboise (francuska)
• Andegawenowie (Anjou) (francuska/neapolitańska/węgierska/polska)
• Antoninowie (rzymska)
• Antypatrydzi (macedońska)
• Antygonidzi (macedońska)
• Argeadzi (macedońska)
• Arpadowie (węgierska)
• Artaszesydzi (armeńska)
• Askańczycy (niemiecka)
• Attalidzi (pergamońska)
• Avizowie (portugalska)
• Babenbergowie
• Bagratydzi (gruzińska/armeńska)
• Bernadotte (szwedzka)
• Bonaparte (francuska)
• Bragança (portugalska, brazylijska)
• Bujidzi (perska)
• Burbonowie (francusko-hiszpańska)
• Dynastia z Cilli
• Estridowie (duńska)
• Dynastia Etychonidów
• Fatymidzi (północno-afrykańska)
• Flawiusze (rzymska)
• Folkungowie (szwedzka)
• Dynastia frankońska (salicka)
• Gerejowie (Chanat Krymski)
• Ghaznawidzi (afgańska)
• Girardyni
• Glücksburgowie (młodsza linia Oldenburgów , Dania , Grecja , Norwegia , Islandia
• Guptowie (Indie)
• Habsburgowie (Austria, Czechy, Hiszpania, Niderlandy, Niemcy, Węgry)
• Han (chińska)
• Dynastia hanowerska (niemiecko-brytyjska)
• Hohenstaufowie (niemiecka)
• Hohenzollernowie (brandenbursko-pruska)
• Ingelgerowie
• Jagiellonowie (polsko/litewsko/węgiersko/czeska)
• Jin (chińska)
• julijsko-klaudyjska (rzymska)
• Kadżarowie (perska)
• Kapetyngowie (francuska)
• Dynastia Karadziordziewiciów (serbska)
• Karolingowie (frankijska)
• Koburgowie (angielska)
• Komnenowie (bizantyńska)
• Lancastrowie (angielska)
• Karduniasz ( kasycko - babilońska )
• Luksemburgowie
• Dynastia macedońska (bizantyjska)
• Dynastia mamelucka (egipska)
• Maurjowie (Indie)
• Merowingowie (frankijska)
• Dynastia Ming (chińska)
• Mogołowie (indyjska)
• Nasridowie (mauretańska)
• Dynastia Nemaniczów (serbska)
• Dynastia normandzka
• Dynastia Obrenowiciów (serbska)
• Dynastia oldenburska (duńska)
• Dynastia Orańska-Nassau (holenderska)
• Dynastia otomańska (turecka)
• Pahlawi (irańska)
• Paleologowie (bizantyjska)
• Piastowie (polska)
• Plantageneci (angielska)
• Przemyślidzi (czeska/polska/węgierska)
• Ptolemeusze (egipska)
• Qin (chińska)
• Qing (chińska)
• Rama (syjamska)
• Romanowowie (rosyjska)
• Rubenidzi (armeńska)
• Rustamidzi (północno-afrykańska)
• Rurykowicze (kijowska, rosyjska)
• Dynastia sabaudzka (włoska)
• Sachsen-Coburg-Gotha
• Saffarydzi (perska)
• Safawidzi (perska)
• Sasanidzi (perska)
• Seldżucy (turecka)
• Seleucydzi (helleńska)
• Sewerowie (rzymska)
• Skjoldungowie (norweska)
• Glücksburgowie (duńsko-grecko-norweska)
• Stuartowie (szkocka)
• Sui (chińska)
• Song (chińska)
• Shang (chińska)
• Szah (nepalska)
• Tahirydzi (perska)
• Tang (chińska)
• Temenidzi (macedońska)
• Timurydzi (turecka/perska)
• Tudorowie (angielska)
• Ui Nèill (irlandzka)
• Umajjadzi (arabska)
• Walezjusze (francuska)
• Dynastia Wang (koreańska)
• Wazowie (szwedzko-polska)
• Welfowie (niemiecko-włosko-brytyjska)
• Wettynowie (sasko-polska)
• Dynastia Wilhelmidów
• Dynastia windsorska (angielska)
• Wirtembergowie (niemiecka)
• Wittelsbachowie (niemiecka)
• York (angielska)
• Yuan (chińska)
• Zhou (chińska)

Zobacz też

• Lista dynastii egipskich
• Cesarze rzymscy
• Genealogia
• Patriarchat , patrylinearny system pokrewieństwa
• serial "Dynastia" .

Wybrana literatura

• Słownik Dynastii Europy, pod red. J. Dobosza i m. Serwańskiego, Poznań 1999
• Dynastie Europy, wyd. Ossolineum, Wrocław Warszawa Kraków 2003.
• Morby John, Dynastie świata. Przewodnik chronologiczny i genealogiczny, Kraków 1995