9 marca jest 68. (w latach przestępnych 69.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 297 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Dominik , Franciszka , Grzegorz , Kandyd , Katarzyna , Mścisława , Przemyślibor i Samanta
• Belize – Dzień Barona Blissa
• Polska – Dzień Statystyki Polskiej
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim obchodzą^[1][2],:
  • św. Franciszka Rzymianka
  • św. Symplicjusz ( papież )

Wydarzenia w Polsce

• 1589 – między Polską a Habsburgami podpisano traktat bytomsko-będziński .
• 1652 – umowna data wykorzystania po raz pierwszy liberum veto na Sejmie .
• 1863 – powstanie styczniowe : zwycięstwo powstańców w bitwie pod Myszyńcem .
• 1919 – ochotnicza kompania powstańców wielkopolskich wyruszyła do Małopolski , aby wziąć udział w walkach z Ukraińcami .
• 1936 – w Przytyku doszło do starć ulicznych pomiędzy Polakami i Żydami.
• 1943 – Adolf Hitler zalegalizował aborcję na ziemiach polskich.
• 1962 – premiera filmu Nóż w wodzie .
• 1971 – Włodzimierz Janiurek został pierwszym rzecznikiem prasowym rządu .
• 1983 – przed sądem w Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz , oskarżonej o zorganizowanie strajku w Stoczni Gdańskiej .
• 1984 – premiera filmu Soból i panna .
• 1989 – katastrofa pociągu z chlorem w Białymstoku .

Wydarzenia na świecie

Karta tytułowa Bogactwa narodów Adama Smitha

• 1230 – Bułgarzy zwyciężyli w bitwie pod Kłokotnicą nad wojskami cesarza Tesaloniki , Teodora Angelosa .
• 1276 – Augsburg stał się wolnym miastem Rzeszy .
• 1497 – przebywający na studiach prawniczych w Bolonii Mikołaj Kopernik , podczas obserwacji gwiazdy Aldebaran odkrył, że teoria geocentryczna budowy wszechświata jest błędna.
• 1562 – w Neapolu pod karą śmierci zabroniono pocałunków w miejscach publicznych.
• 1617 – Szwecja i Rosja podpisały pokój w Stołbowie .
• 1776 – opublikowano Bogactwo narodów Adama Smitha .
• 1789 – Ludovico Manin został ostatnim dożą Wenecji .
• 1796 – Napoleon Bonaparte poślubił Józefinę de Beauharnais .
• 1814 – VI koalicja antyfrancuska : rozpoczęła się bitwa pod Laon .
• 1842 – w mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Nabucco Giuseppe Verdiego .
• 1846 – w Lahore podpisano traktat pokojowy, kończący I wojnę Brytyjczyków z Sikhami .
• 1888 – Fryderyk III został cesarzem Niemiec i królem Prus .
• 1889 – Menelik II został cesarzem Etiopii .
• 1908 – został założony klub Inter Mediolan .
• 1916 – I wojna światowa :
  • Niemcy wypowiedziały wojnę Portugalii .
  • rozpoczęła się austriacko-włoska V bitwa nad rzeką Isonzo .
• 1918 – stolica Rosji została przeniesiona z Piotrogrodu do Moskwy .
• 1924 – Włochy anektowały Wolne Miasto Rijeka .
• 1933 – rozpoczęło się tzw. 100 dni, podczas których zostały uchwalone ustawy wprowadzające New Deal .
• 1943 – II wojna światowa : brytyjskie samoloty zatopiły niemiecki okręt podwodny U-83 na Morzu Śródziemnym .
• 1944 – amerykańskie oddziały piechoty morskiej zdobyły lotnisko Talasea na Nowej Brytanii .
• 1953 – odbył się pogrzeb Józefa Stalina .
• 1956 :
  • Brytyjczycy aresztowali arcybiskupa Makariosa i zesłali go z Cypru na Seszele .
  • fotograf Arturo Mari rozpoczął pracę w Watykanie .
  • w Tbilisi została krwawo stłumiona antyradziecka demonstracja. Zginęło najmniej 80 osób.
• 1957 – doszło do trzęsienia ziemi na Alasce , jednego z najsilniejszych w historii, które wywołało fale tsunami o wysokości 15 m.
• 1959 – pojawiła się na rynku pierwsza lalka Barbie .
• 1961 – został wystrzelony testowy radziecki statek kosmiczny Korabl-Sputnik 4 .
• 1964 – został zaprezentowany Ford Mustang .
• 1973 – Chiny i Hiszpania nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 1976 – Cavalese , Włochy : 42 osoby zginęły, a jedna została ranna w katastrofie kolejki górskiej.
• 1980 :
  • Kanadyjczyk Steve Collins został w wieku 15 lat najmłodszym skoczkiem narciarskim, który wygrał zawody w ramach Pucharu Świata .
  • odbyły się pierwsze wybory do parlamentu baskijskiego .
• 1986 – radziecka sonda Wega 2 przeleciała obok komety Halleya .
• 1987 – został wydany album The Joshua Tree grupy U2 .
• 1994 – premiera filmu Cztery wesela i pogrzeb .
• 2001 – Bernd Jürgen Armando Brandes został na własne życzenie częściowo zjedzony przez Armina Meiwesa .
• 2002 – w palestyńskim zamachu na kawiarnię w Jerozolimie zginęło 11 osób, a ponad 50 zostało rannych.
• 2005 – sonda Cassini przeleciała 500 km nad powierzchnią księżyca Saturna , Enceladusa .
• 2006 – Aníbal Cavaco Silva został prezydentem Portugalii .
• 2007 – otwarto nowy stadion Wembley .
• 2008 – odbyły się wybory parlamentarne w Hiszpanii .

Urodzili się

• 1285 – Go-Nijō , cesarz Japonii (zm. 1308 )
• 1454 – Amerigo Vespucci , włoski kupiec, nawigator, podróżnik morski (zm. 1512 )
• 1564 – David Fabricius , holenderski astronom, teolog (zm. 1617 )
• 1568 – Alojzy Gonzaga , święty , włoski jezuita (zm. 1591 )
• 1697 – Friederike Caroline Neuber, niemiecka aktorka (zm. 1760 )
• 1749 – Honoré Mirabeau, francuski działacz, pisarz polityczny (zm. 1791 )
• 1753 – Jean-Baptiste Kléber , francuski generał (zm. 1800 )
• 1766 – Józef Nowicki , polski dowódca wojskowy (zm. 1830 )
• 1777 – Aleksander Orłowski , rysownik, malarz, batalista (zm. 1832 )
• 1814 – Taras Szewczenko , ukraiński pisarz (zm. 1861 )
• 1830 – Julius Dinder , polski duchowny katolicki pochodzenia niemieckiego, prymas Polski (zm. 1890 )
• 1838 – Ludwik Gumplowicz , polski socjolog, prawnik (zm. 1909 )
• 1839 – Phoebe Knapp, amerykański kompozytor, autor hymnu USA (zm. 1908 )
• 1843 – Abraham Abraham , amerykański potentat handlowy, filantrop (zm. 1911 )
• 1852 – Hieronim Derdowski , kaszubski poeta, humorysta, dziennikarz, wydawca prasy emigracyjnej w USA (zm. 1902 )
• 1859 – Peter Altenberg , austriacki pisarz (zm. 1919 )
• 1862 – Fernand Widal, francuski patolog, internista (zm. 1929 )
• 1870 – Hugo Koch , holenderski wynalazca, twórca Enigmy (zm. 1928 )
• 1877 – Emil Abderhalden , szwajcarski biochemik, fizjolog (zm. 1950 )
• 1878 – Stanisław Czajkowski , polski malarz (zm. 1954 )
• 1885 – Tamara Karsawina , rosyjska tancerka (zm. 1978 )
• 1890 – Wiaczesław Mołotow , radziecki polityk, działacz partyjny, minister spraw zagranicznych (zm. 1986 )
• 1900 – Tomisław II , włoski arystokrata, król Chorwacji (zm. 1948 )
• 1902 – Luis Barragán , meksykański architekt, laureat Nagrody Pritzkera (zm. 1988 )
• 1902 – Will Geer, amerykański aktor (zm. 1978 )
• 1907 – Mircea Eliade , rumuński religioznawca, indolog, filozof kultury, pisarz (zm. 1986 )
• 1910 – Samuel Barber , amerykański kompozytor (zm. 1981 )
• 1918 – Zygmunt Król , polski kierownik produkcji filmowej (zm. 2010 )
• 1918 – Mickey Spillane , amerykański pisarz (zm. 2006 )
• 1919 – Helena Brzozowska , polska sanitariuszka, podporucznik (zm. 1999 )
• 1919 – Chantal Chaudé de Silans , francuska szachistka, mistrzyni międzynarodowa (zm. 2001 )
• 1922 – Lechosław Marszałek , polski reżyser filmów animowanych (zm. 1991 )
• 1923 – James L. Buckley , amerykański polityk
• 1923 – Jerzy Got , polski historyk teatru (zm. 2004 )
• 1923 – Gilbert Gude , amerykański polityk (zm. 2007 )
• 1923 – Walter Kohn , amerykański fizyk pochodzenia austriackiego
• 1923 – Nicola Zaccaria , grecki śpiewak operowy (bas, baryton) (zm. 2007 )
• 1926 – Jerry Ross, amerykański kompozytor, autor musicali (zm. 1955 )
• 1926 – Zofia Stefanowska-Treugutt , polska historyk literatury (zm. 2007 )
• 1927 – José Bezerra da Silva , brazylijski muzyk (zm. 2005 )
• 1928 – Antonio Molina, hiszpański piosenkarz, aktor (zm. 1992 )
• 1929 – Desmond Hoyte, gujański polityk, premier i prezydent Gujany (zm. 2002 )
• 1930 – Stephen Fumio Hamao , japoński duchowny katolicki, kardynał (zm. 2007 )
• 1931 – Janusz Kidawa , polski reżyser filmowy (zm. 2010 )
• 1931 – León Febres Cordero Ribadeneyra , ekwadorski polityk, prezydent Ekwadoru (zm. 2008 )
• 1931 – Aleksander Rowiński , polski pisarz
• 1933 – Lloyd Price , amerykański muzyk
• 1934 – Bohdan Czyżewski, polski piosenkarz
• 1934 – Jurij Gagarin , radziecki kosmonauta, pierwszy człowiek w kosmosie (zm. 1968 )
• 1937 – Ryszard Cieślak , polski aktor i reżyser teatralny, członek Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego (zm. 1990 )
• 1938 – Ryszard Parulski , polski szermierz, adwokat
• 1940 – Raul Julia , amerykański aktor pochodzenia portorykańskiego (zm. 1994 )
• 1940 – Władysław Nikiciuk , polski lekkoatleta, oszczepnik
• 1942 – John Cale , walijski muzyk, kompozytor
• 1942 – Mark Lindsay, amerykański wokalista zespołu Paul Revere & The Raiders
• 1943 – Bobby Fischer , amerykański szachista, arcymistrz , mistrz świata (zm. 2008 )
• 1945 – Katja Ebstein , niemiecka piosenkarka
• 1945 – Henryk Lothamer , polski pisarz (zm. 1979 )
• 1945 – Robin Trower, brytyjski muzyk
• 1948 – Irena Dzierzgowska , polska polityk, wiceminister edukacji narodowej (zm. 2009 )
• 1948 – László Lovász , węgierski matematyk
• 1948 – Jeffrey Osborne, amerykański piosenkarz
• 1949 – Emma Popik , polska pisarka science fiction
• 1950 – Zbigniew Ćwiąkalski , polski adwokat, polityk
• 1950 – Ireneusz Pękalski , polski duchowny katolicki, biskup łódzki
• 1955 – Marilyn Bodogh , kanadyjska curlerka
• 1955 – Ornella Muti , włoska aktorka
• 1956 – Tadeusz Płoski , polski duchowny katolicki, generał, biskup polowy Wojska Polskiego (zm. 2010 )
• 1957 – Jacek Hugo-Bader , polski dziennikarz, reportażysta
• 1958 – Linda Fiorentino , amerykańska aktorka
• 1959 – Bartłomiej Frykowski , polski operator filmowy (zm. 1999 )
• 1962 – Jan Furtok , polski piłkarz
• 1964 – Juliette Binoche , francuska aktorka
• 1965 – Antonio Saca , salwadorski polityk, prezydent
• 1968 – Youri Djorkaeff , francuski piłkarz
• 1968 – Johnny Kelly , amerykański perkusista grupy Type O Negative
• 1970 – Shannon Leto , amerykański perkusista zespołu 30 Seconds To Mars
• 1971 – Johan Edlund , szwedzki wokalista zespołu Tiamat
• 1973 – Danny Green , australijski bokser
• 1973 – Niksa Kaleb , chorwacki piłkarz ręczny
• 1975 – Roy Makaay , holenderski piłkarz, reprezentant Holandii
• 1975 – Juan Sebastian Veron , argentyński piłkarz, reprezentant Argentyny
• 1976 – Wojciech Skupień , polski skoczek narciarski
• 1977 – Piotr Piechniak , polski piłkarz
• 1978 – Lucas Neill , australijski piłkarz, reprezentant Australii
• 1978 – Hans Somers , belgijski piłkarz
• 1981 – Didi Longuet, holenderski piłkarz
• 1981 – Igor Medved , słoweński skoczek narciarski
• 1982 – Mirjana Lučić , chorwacka tenisistka
• 1982 – Jakub Tolak , polski aktor
• 1983 – Dája Bedáňová , czeska tenisistka
• 1983 – Clint Dempsey , amerykański piłkarz, reprezentant USA
• 1983 – Ioannis Masmanidis , grecki piłkarz
• 1983 – Maite Perroni , meksykańska aktorka
• 1983 – Antonio Spadaccino, włoski piosenkarz
• 1984 – Abdoulay Konko , francuski piłkarz
• 1984 – Julia Mancuso , amerykańska narciarka alpejska
• 1985 – Pastor Maldonado , wenezuelski kierowca wyścigowy
• 1986 – Brittany Snow , amerykańska aktorka
• 1987 – Luigi Bruins , holenderski piłkarz
• 1987 – Pirmin Schwegler , szwajcarski piłkarz, reprezentant Szwajcarii
• 1989 – Hong Un Jong , północnokoreańska gimnastyczka

Zmarli

•   886 – Abu Maszar, arabski astrolog, astronom, matematyk (ur. 787 )
• 1009 – Bruno z Kwerfurtu , święty , niemiecki mnich, biskup misyjny, męczennik (ur. ok. 974 )
• 1062 – Herbert II , hrabia Maine (ur. ?)
• 1156 – Aleksander z Malonne , biskup płocki (ur. ?)
• 1202 – Sverre Sigurdsson , król Norwegii (ur. 1145 / 1151 )
• 1440 – Franciszka Rzymianka , włoska mistyczka, święta katolicka (ur. 1384 )
• 1444 – Leonardo Bruni , włoski kronikarz (ur. ok. 1369 )
• 1463 – Katarzyna z Bolonii , włoska klaryska, mistyczka, święta katolicka (ur. 1413 )
• 1630 – Mikołaj Wolski , Marszałek wielki koronny , dyplomata (ur. 1553 )
• 1661 – Jules Mazarin , francuski kardynał, polityk pochodzenia włoskiego (ur. 1602 )
• 1742 – Michael Klahr starszy , śląski rzeźbiarz (ur. 1693 )
• 1851 – Hans Christian Ørsted , duński fizyk, chemik, odkrywca elektromagnetyzmu (ur. 1777 )
• 1857 – Dominik Savio , święty , włoski ministrant, wzór pobożnego dziecka (ur. 1842 )
• 1866
  • Jan Chrzciciel Chong Chang-un, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1811 )
  • Piotr Ch'oe Hy-ong , koreański męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1813 )
• 1888 – Wilhelm I Hohenzollern , król Prus i cesarz Niemiec (ur. 1797 )
• 1895 – Leopold von Sacher-Masoch , austriacki pisarz (ur. 1836 )
• 1898 – Michał Bergson , polski kompozytor, pianista (ur. 1820 )
• 1918 – Frank Wedekind , niemiecki pisarz, aktor (ur. 1864 )
• 1936 – Śri Jukteśwar Giri , indyjski guru, jogin (ur. 1855 )
• 1955 – Stefan Łoś , polski pisarz, działacz harcerski, podróżnik (ur. 1901 )
• 1969 – Charles Brackett, amerykański scenarzysta filmowy (ur. 1892 )
• 1971 – Cyryl VI , egipski duchowny Kościoła koptyjskiego , patriarcha Aleksandrii (ur. 1902 )
• 1972 – Józef Maliszewski , polski aktor (ur. 1892 )
• 1973 – Andrzej Witos , polski polityk, działacz ruchu ludowego, wiceprzewodniczący PKWN (ur. 1878 )
• 1974 – Aleksander Iwaniec , polski aktor (ur. 1940 )
• 1979 – Jean-Marie Villot , francuski duchowny, kardynał, arcybiskup Lyonu (ur. 1905 )
• 1980
  • Olga Tschechowa, niemiecka aktorka pochodzenia rosyjskiego (ur. 1897 )
  • Jerzy Rawicz, polski pisarz, tłumacz (ur. 1914 )
• 1981 – Max Delbrück , amerykański mikrobiolog, genetyk pochodzenia niemieckiego (ur. 1906 )
• 1983 – Ulf von Euler , szwedzki fizjolog (ur. 1905 )
• 1985 – Jan Piasecki , polski pisarz (ur. 1913 )
• 1988 – Kurt Georg Kiesinger , niemiecki polityk (ur. 1904 )
• 1992 – Menachem Begin , izraelski polityk (ur. 1913 )
• 1993 – Cyril Northcote Parkinson , angielski pisarz, historyk, ekonomista, publicysta (ur. 1909 )
• 1994
  • Fernando Rey , hiszpański aktor (ur. 1917 )
  • Charles Bukowski , amerykański pisarz (ur. 1920 )
• 1996 – George Burns , amerykański aktor (ur. 1896 )
• 1997 – The Notorious B.I.G. , amerykański raper (ur. 1972 )
• 1998 – Ulrich Schamoni, niemiecki reżyser filmowy (ur. 1939 )
• 1999 – Maciej Sieński, polski reżyser filmów dokumentalnych (ur. 1915 )
• 2000 – Ivo Robić, chorwacki piosenkarz (ur 1923 )
• 2003 – Stan Brakhage , amerykański reżyser filmowy (ur. 1933 )
• 2004
  • Abu Abbas , palestyński polityk, przywódca Palestyńskiego Frontu Wyzwolenia (ur. 1948 )
  • Rust Epique , amerykański gitarzysta zespołu Crazy Town (ur. 1968 )
• 2006
  • Hanka Bielicka , polska aktorka (ur. 1915 )
  • Bernard Drzęźla , polski profesor, senator (ur. 1941 )
  • Geir Ivarsøy , norweski informatyk, współzałożyciel i programista Opera Software (ur. 1957 )
• 2007
  • Brad Delp , amerykański piosenkarz, wokalista grupy Boston (ur. 1951 )
  • Cruz Hernández , salwadorska rekordzistka długowieczności (ur. 1878 )
• 2008
  • Barbara Siemiennikowa , rosyjska rekordzistka długowieczności (ur. 1890 )
  • Zygmunt Szpaderski , polski skrzypek, producent instrumentów perkusyjnych (ur. 1914 )
• 2009
  • Piotr Szemraj , polski wojskowy, żołnierz Batalionów Chłopskich (ur. 1929 )
  • Larry Regan , kanadyjski hokeista (ur. 1930 )
• 2010
  • Doris Haddock , amerykańska działaczka społeczna i polityczna (ur. 1910 )
  • Lionel Cox , australijski kolarz szosowy, mistrz olimpijski (ur. 1930 )

Przypisy